इयत्ता सातवी इतिहास आणि नागरिकशास्त्र धडा 13: महाराष्ट्रातील समाजजीवन स्वाध्याय

इयत्ता सातवी इतिहास आणि नागरिकशास्त्र धडा तेरावा: महाराष्ट्रातील समाजजीवन स्वाध्याय प्रश्नोत्तरे

इयत्ता सातवीच्या इतिहास आणि नागरिकशास्त्र विषयातील धडा तेरावा "महाराष्ट्रातील समाजजीवन" हा पाठ शिवकालीन आणि सध्याच्या महाराष्ट्रातील समाजजीवन, सण-उत्सव, आणि अनिष्ट चालीरिती यांचे शैक्षणिक वर्णन करतो. या स्वाध्यायात प्रश्नोत्तरे, तक्ते, आणि विश्लेषण यांचा समावेश आहे, जे विद्यार्थ्यांना इतिहासाची जाणीव करून देण्यास मदत करते.

महाराष्ट्रातील समाजजीवन - प्रश्न १: तक्ता पूर्ण करा

प्रश्न १: तक्ता पूर्ण करा

नोट: तक्त्यासाठी विशिष्ट माहिती किंवा संदर्भ दिलेला नाही. सामान्यपणे, शिवकालीन समाजजीवनाशी संबंधित तक्ता खालीलप्रमाणे पूर्ण केला जाऊ शकतो. जर तुम्हाला विशिष्ट तक्त्याची माहिती हवी असेल, तर कृपया तपशील प्रदान करा.

मुद्दा	शिवकालीन समाजजीवन	सध्याचे समाजजीवन
अन्न	बाजरी, ज्वारी, भाकरी, कडधान्ये, साधे पदार्थ	विविध प्रकारचे पदार्थ, गहू, तांदूळ, पिझ्झा, बर्गर
वस्त्र	साधे खादी, सूती कपडे, धोतर, साडी	आधुनिक फॅशन, जीन्स, टी-शर्ट, सलवार-कुर्ता
निवास	माती-विटांची घरे, एक-दुमजली वाडे	सिमेंट-काँक्रीटची पक्की, बहुमजली घरे
शिक्षण	गुरुकुल पद्धत, धार्मिक शिक्षण	शाळा, कॉलेज, डिजिटल शिक्षण

महाराष्ट्रातील समाजजीवन - प्रश्न २: अनिष्ट चालीरिती आणि उपाययोजना

प्रश्न २: समाजात कोणकोणत्या अनिष्ट चालीरिती प्रचलित आहेत? त्या दूर करण्यासाठी उपाययोजना सुचवा

मानवी देहावर अंतिम संस्कार करण्याच्या दहन, दफन आणि विसर्जन पद्धती होत्या. छोट्या-मोठ्या गोष्टींसाठी मुहूर्त पाहणे. स्वप्न, शकुन यांवर लोकांचा अजूनही विश्वास आहे. देव किंवा ग्रह यांचा कोप होऊ नये म्हणून अनुष्ठाने केली जातात. यांसारख्या अनिष्ट चालीरिती प्रचलित आहेत.

उपाययोजना:
या सर्व अनिष्ट चालीरिती संपुष्टात आणण्यासाठी अनेक विचारवंतांनी, नेत्यांनी कार्य केले. स्वतःच्या आचरणातून जनजागृती केली. आपणही त्यांचे अनुकरण करून समाजाला बदलण्यास प्रवृत्त केले पाहिजे. शिक्षणाचा प्रसार, वैज्ञानिक दृष्टिकोन रुजवणे, आणि सामाजिक जागृती मोहिमा राबवणे यामुळे या चालीरिती हळूहळू कमी होऊ शकतात.

महाराष्ट्रातील समाजजीवन - प्रश्न ३: सण आणि उत्सव

प्रश्न ३: तुमच्या परिसरात कोणकोणते सण व उत्सव साजरे केले जातात, याविषयी सविस्तर टिपण तयार करा

१) आमच्या परिसरात गुढीपाडवा, नागपंचमी, वटपौर्णिमा, गणेशोत्सव, होळी, रंगपंचमी, पोळा, दसरा, दिवाळी, नवरात्र इत्यादी सण-समारंभ साजरे केले जातात.
२) गुढीपाडवा: मराठी नववर्षाची सुरुवात. घरोघरी गुढी उभारली जाते आणि पुरणपोळीचा नैवद्य केला जातो.
३) नागपंचमी: नागदेवाची पूजा केली जाते, त्याला दूध-लाह्यांचा प्रसाद अर्पण केला जातो.
४) रंगपंचमी: सर्वजण रंगांची उधळण करून रंगपंचमी खेळतात. घरी गोड-धोड खायला करतात.
५) होळी: होळी पेटवली जाते, सामुदायिक उत्सव साजरा केला जातो.
६) पोळा: बैलाची पूजा केली जाते, त्यांना सजवले जाते.
७) दसरा: आपट्याच्या झाडाची पाने सोने म्हणून वाटून मोठ्या माणसांचा आशीर्वाद घेतला जातो.
८) नवरात्र: नऊ दिवसांसाठी सार्वजनिक ठिकाणी दुर्गादेवीची स्थापना केली जाते. गरबा नृत्य केले जाते.
९) गणेशोत्सव: घरोघरी गणपतीच्या मूर्तीची स्थापना केली जाते, मोदकांचा नैवद्य अर्पण केला जातो.

महाराष्ट्रातील समाजजीवन - प्रश्न ४: शिवकालीन आणि सध्याचे समाजजीवन तुलना

प्रश्न ४: खालील मुद्द्यांच्या आधारे शिवकालीन समाजजीवन व सध्याचे समाजजीवन यांची तुलना करा

क्र.	मुद्दे	शिवकालीन समाजजीवन	सध्याचे समाजजीवन
१	व्यवहार	वस्तूविनिमय पद्धत वापरली जात असे.	चलनी नाण्यांत व्यवहार केले जातात.
२	घरे	साधी माती-विटांची घरे, एक व दुमजली वाडे.	पक्की बांधलेली सिमेंट, काँक्रीटची अनेक मजली घरे.
३	दळणवळण	बैलगाडी, होडी, गाढव, घोडे दळणवळणासाठी केला जात असे.	बस, रेल्वे, विमान, जहाज, विविध प्रकारच्या मोटारी यांचा वापर दळणवळणासाठी केला जातो.
४	मनोरंजन	युद्धकला, विविध खेळ, हेच मनोरंजनाचे साधन होते.	ग्रंथ, सिनेमा, टी.व्ही., रेडिओ, मोबाईल यांसारखी साधने.
५	लिपी	मोडी लिपी	देवनागरी लिपी

FAQ आणि शेअरिंग

FAQ आणि शेअरिंग

मुलांनो, हा स्वाध्याय तुमच्या मित्रांसोबत शेअर करा. त्यांनाही अभ्यास करताना मदत होईल.

हा स्वाध्याय तुमच्या मित्रांसोबत WhatsApp, Facebook, किंवा ईमेलद्वारे शेअर करा. स्वाध्यायाची माहिती आवडल्यास खाली कमेंट करून सांगा!

स्वाध्यायाची माहिती आवडल्यास आम्हाला कमेंट करून सांगा.

आपल्या अभिप्रायाने आम्हाला प्रोत्साहन मिळेल. खालील कमेंट विभागात आपले विचार लिहा!

इयत्ता सातवी इतिहास आणि नागरिकशास्त्र धडा तेरावा: महाराष्ट्रातील समाजजीवन स्वाध्याय प्रश्नोत्तरे

इयत्ता सातवी इतिहास आणि नागरिकशास्त्र विषयाचा धडा तेरावा: महाराष्ट्रातील समाजजीवन यामध्ये शिवकालीन आणि सध्याचे समाजजीवन, सण-उत्सव, आणि अनिष्ट चालीरिती यांचे शैक्षणिक वर्णन आहे. या स्वाध्यायात प्रश्नोत्तरे, तक्ते, आणि विश्लेषण यांचा समावेश आहे. विद्यार्थ्यांसाठी उपयुक्त इतिहास अभ्यास साहित्य आणि इतिहासाची जाणीव करून देण्याची संधी येथे उपलब्ध आहे. Iyatta Satavi Itihas Swadhay PDF आणि गाइड डाउनलोड करा.

कीवर्ड्स: इयत्ता सातवी इतिहास स्वाध्याय, महाराष्ट्रातील समाजजीवन, धडा तेरावा स्वाध्याय, 7वी इतिहास स्वाध्याय, इतिहास अभ्यास, महाराष्ट्रातील समाजजीवन प्रश्न आणि उत्तरे, Iyatta Satavi Itihas Swadhay, Iyatta Satavi Itihas guide, स्वाध्याय PDF, Shivaji era society, Maratha society

संबंधित स्वाध्याय: इयत्ता सातवीच्या इतर इतिहास आणि नागरिकशास्त्र अभ्यास पाठांचे स्वाध्याय शोधण्यासाठी: