इयत्ता पाचवी मराठी - पाठ: मुंग्यांच्या जगात स्वाध्याय
प्रश्न १: एका वाक्यात उत्तरे लिहा
अ) कीटकांमध्ये मुंगीचे नाव सर्वप्रथम का घेतले जाते?
कीटक वर्गात सर्वात जास्त कष्टाळू, उद्योगी आणि शिस्तप्रिय व हुशार म्हणून मुंग्यांचे नाव सर्वप्रथम घेतले जाते.
आ) मुंग्या गंधकण केव्हा सोडतात?
एखाद्या मुंगीला अन्नाचा साठा सापडला, की मुंग्या वसाहतीकडे येताना मार्गात गंधकण सोडतात.
इ) मुंग्या नेहमी कशासाठी तत्पर असतात?
स्वतःचे आणि वसाहतींचे संरक्षण करण्यासाठी मुंग्या नेहमी तत्पर असतात.
प्रश्न २: दोन ते तीन वाक्यात उत्तरे लिहा
मुंग्या स्वतःचे व वसाहतीचे संरक्षण कसे करतात?
स्वतःचे आणि वसाहतीचे संरक्षण करण्यासाठी मुंग्या नेहमी तत्पर असतात. स्वतःच्या किंवा वसाहतीच्या संरक्षणासाठी काही मुंग्या कडकडून चावा घेतात, काही मुंग्या विषारी दंश करतात, तर काही विशिष्ट आम्लाचा फवारा शत्रूवर सोडतात.
प्रश्न ३: वाक्यात उपयोग करा
अ) माग काढणे
चोराचा माग काढत पोलिस चोरांच्या टोळीपर्यंत पोहोचले.
आ) सावध करणे
समोर साप दिसताच बाबांनी राजूला सावध केले.
इ) फवारा सोडणे
गाडी धुण्यासाठी बाबांनी गाडीवर पाण्याचा फवारा सोडला.
ई) तत्पर असणे
मुंग्या नेहमी स्वतःचे व आपल्या वसाहतीचे संरक्षण करण्यास तत्पर असतात.
उ) पळ काढणे
पोलिसांना बघताच चोरांनी गाडी घेऊन पळ काढला.
ऊ) दाह होणे
इंगळी चावल्याने राजूच्या अंगाचा दाह होत होता.
ए) हाणून पाडणे
पोलिसांनी चोरांचा चोरीचा डाव हाणून पाडला.
प्रश्न ४: दोन ते तीन वाक्यात उत्तरे लिहा
अ) माणसांना दंश करणारे मुंग्यांप्रमाणे दुसरे कीटक कोणते? त्यांच्या दंशाचा माणसांवर काय परिणाम होतो?
दंश करणारे कीटक: डास, खेकडा, विंचू. दंशाचा परिणाम: खाज सुटणे, फोड येणे, जखम होते, वेदना होतात, सूज येते.
आ) ‘अन्नसाखळी’ म्हणजे काय? शिक्षकांकडून माहिती मिळवा व तुमच्या शब्दांत लिहा.
परिसंस्थेत एका सजीवाकडून दुसऱ्या सजीवाकडे अन्नउर्जेचे वहन (संक्रमण) निम्नस्तरापासून ते उच्चस्तरापर्यंत होते. यालाच अन्नसाखळी असे म्हटले जाते.
इ) मुंग्यांप्रमाणे अन्नसाठा करणारे आणि अन्नसाठा न करणारे कीटक व प्राणी यांची नावे लिहा.
अन्नसाठा करणारे कीटक: मुंगी, मधमाशी. अन्नसाठा न करणारे कीटक: माशी, सुरळी. अन्नसाठा करणारे प्राणी: माणूस, उंट. अन्नसाठा न करणारे प्राणी: हत्ती, वाघ, सिंह.
प्रश्न ५: थोडक्यात उत्तरे लिहा
या पाठात आलेले मुंग्यांचे कोणते गुण तुम्हाला आवडले ते सांगा.
मुंग्या एकजुटीने काम करतात, मुंग्या उद्योगी असतात, कष्टाळू असतात, त्याचप्रमाणे त्या शिस्तप्रिय व हुशार असतात. हे मुंग्यांचे गुण मला आवडले.
प्रश्न ६: कृती
मुंग्यांवरील कविता शोधा व वर्गात म्हणून दाखवा.
[उत्तर विद्यार्थ्याने स्वतः शोधावे आणि वर्गात सादर करावे.]
प्रश्न ७: नावे लिहा
‘मुंगी’ या शब्दाची वेगवेगळी रूपे या पाठात आलेली आहेत. ती शोधा व लिहा. याप्रमाणे एखादया शब्दाची वेगवेगळी रूपे लिहा.
मुंगीची रूपे: मुंगी, मुंग्या, मुंग्यांना, मुंग्यांनी. अन्य शब्दाची रूपे (उदा. पुस्तक): पुस्तक, पुस्तके, पुस्तकांना, पुस्तकांनी.
प्रश्न ८: नामे ओळखा व सांगा.
अ) बंडूची इजार चार बोटे लांब झाली.
बंडू, इजार, बोटे
आ) आईने इजार एका कोनाड्यात फेकली.
आई, इजार, कोनाडा
इ) माणसांप्रमाणे मुंग्या नक्कीच बोलत नाहीत.
माणसं, मुंग्या
ई) आज कविता भारतातील अव्वल धावपटू आहे.
कविता, भारत, धावपटू
प्रश्न ९: वाक्य पूर्ण करा
अ) ___ माधवला म्हणाली.
सायली माधवला म्हणाली.
आ) ___च्या झाडावर कैऱ्या लटकत होत्या.
आंब्याच्या झाडावर कैऱ्या लटकत होत्या.
इ) ___ खेळायला आम्ही बागेत गेलो.
घसरगुंडी खेळायला आम्ही बागेत गेलो.
ई) ___ विषय मला खूप आवडतो.
मराठी विषय मला खूप आवडतो.
उ) ___चे भाषण ऐकून राजू मंत्रमुग्ध झाला.
राष्ट्रपतींचे भाषण ऐकून राजू मंत्रमुग्ध झाला.
ऊ) ___ वाढल्याने छत्र्या ही महागल्या.
महागाई वाढल्याने छत्र्या ही महागल्या.
मुंग्यांच्या जगात स्वाध्याय - pahavi marathi
इयत्ता पाचवी मराठी पाठ: मुंग्यांच्या जगात यामध्ये मुंग्यांचे कष्टाळू, शिस्तप्रिय आणि एकजुटीचे जीवन रंजकपणे सांगितले आहे. या स्वाध्यायात प्रश्नोत्तरे, शब्दसमूहांचा वाक्यात उपयोग, आणि अन्नसाखळी यांचा समावेश आहे. विद्यार्थ्यांसाठी उपयुक्त मराठी अभ्यास साहित्य आणि मुंग्यांचे गुण शिकण्याची संधी येथे उपलब्ध आहे. मुंग्यांचे जीवन विद्यार्थ्यांना मेहनत आणि शिस्त शिकवते.
कीवर्ड्स: मुंग्यांच्या जगात, स्वाध्याय, pahavi marathi, इयत्ता पाचवी मराठी, प्रश्नोत्तरे, मराठी अभ्यास, मुंग्या, कष्टाळू, शिस्तप्रिय, अन्नसाखळी
संबंधित स्वाध्याय: इयत्ता पाचवीच्या इतर मराठी पाठांचे स्वाध्याय शोधण्यासाठी: