इयत्ता सहावी मराठी - पाठ: आपले परमवीर स्वाध्याय | प्रश्नउत्तरे

इयत्ता सहावी मराठी - पाठ: आपले परमवीर स्वाध्याय

प्रश्न १: दोन-तीन वाक्यांत उत्तरे लिहा

अ.१) फ्लाईंग ऑफिसर निर्मलजीत सेखाँ सावध का होते?

शत्रूची सहा सेबर जेट विमाने हल्ला करण्यासाठी श्रीनगर हवाईक्षेत्राकडे झेपावली, हे फ्लाईंग ऑफिसर निर्मलजीत सेखाँ यांना माहिती होते. त्यामुळे ते प्रतिहल्ला करण्यासाठी सावध होते.

अ.२) फ्लाईंग ऑफिसर निर्मलजीत सेखाँना उड्डाण करण्यात कोणती अडचण होती?

धावपट्टीवर अचानक उडालेल्या धुराळ्यामुळे त्यांना उड्डाण करण्यात अडचण येत होती. त्यातच शत्रूची विमाने माथ्यावर, अगदी जवळून गोळ्यांच्या फैरी झाडत होती.

अ.३) निर्मलजीत सेखाँनी निकराची लढाई चालू का ठेवली?

शत्रूच्या अधिक शक्तिशाली विमानांनी वेढले निर्मलजीत सेखाँनी निकराची लढाई चालू ठेवली, कारण त्यांना श्रीनगर शहर आणि हवाईक्षेत्र वाचवायचे होते. त्यांनी प्राणाची पर्वा न करता हल्लेखोर सेबर जेट विमानांचा जोमाने प्रतिकार केला.

अ.४) निर्मलजीत सेखाँनी श्रीनगर शहर आणि हवाईक्षेत्राचा बचाव कसा केला?

निर्मलजीत सेखाँनी नॅट विमान क्षणार्धात वर झेपावून हल्लेखोर सेबर जेट विमानांचा जोमाने प्रतिकार केला, दोन विमानांचा अचूक वेध घेतला आणि शत्रूला पळवून श्रीनगर शहर आणि हवाईक्षेत्राचा बचाव केला.

अ.५) दधीची ॠषींनी लोककल्याणासाठी कोणता त्याग केला?

दधीची ॠषींनी लोकांच्या कल्याणासाठी स्वतःच्या प्राणांची आहुती दिली आणि आपल्या अस्थींचे दान केले, ज्यामुळे राक्षसाला हरवणारे अमोघ शस्त्र बनवले गेले.

प्रश्न २: फ्लाईंग ऑफिसर निर्मलजीत सेखाँ हे शत्रूशी धैर्याने लढले. त्याचे पाच-सहा वाक्यांत वर्णन करा

१४ डिसेंबर १९७१ रोजी श्रीनगरवर हल्ला करण्यासाठी सहा सेबर जेट विमाने झेपावली. धावपट्टीवर अचानक उडालेल्या धुराळ्यामुळे फ्लाईंग ऑफिसर निर्मलजीत सेखाँ यांना उड्डाण करण्यात अडचण निर्माण झाली होती. शत्रूची विमाने अगदी जवळून गोळ्यांच्या फैरी झाडू लागली, तरीही त्यांनी प्राणाची पर्वा न करता नॅट विमान क्षणार्धात वर झेपावले. त्यांनी हल्लेखोर जेट विमानांचा प्रतिकार जोमाने सुरू केला आणि पाहता पाहता दोन विमानांचा अचूक वेध घेतला. शत्रूच्या अधिक शक्तिशाली विमानांनी वेढले असताना निकराची लढाई चालू ठेवली, ज्यामुळे शत्रू पळून गेले आणि श्रीनगर बचावले. परंतु, या भीषण युद्धात त्यांचे विमान कोसळले आणि त्यांनी प्राण गमावले.

प्रश्न ३: परमवीर चक्रधारकांची माहिती वाचून आपल्याला कोणती प्रेरणा व स्फूर्ती मिळते?

परमवीर चक्र धारकांची माहिती वाचून आपल्याला देशसेवेची प्रेरणा आणि स्फूर्ती मिळते. त्यांनी केलेल्या कामाबाबत अभिमान वाटतो आणि आपले जीवन देशहितासाठी वाहून देण्याची प्रेरणा मिळते.

प्रश्न ४: आपले परमवीर व दधीची ॠषी यांच्यात तुम्हांला कोणते साम्य आढळते?

आपले परमवीर आणि दधीची ॠषी यांच्यात लोककल्याणासाठी स्वतःच्या प्राणांची पर्वा न करता बलिदान देण्याचे साम्य आढळते. परमवीर देशाच्या रक्षेसाठी प्राण अर्पण करतात, तर दधीची ॠषींनी राक्षसापासून लोकांचे रक्षण करण्यासाठी आपल्या अस्थींचे दान केले.

प्रश्न ५: परमवीर चक्राची माहिती खालील मुद्द्यांनुसार लिहा

धातू | कापडी पट्टीचा रंग | पदकाची दर्शनी बाजू | पदकाची मागची बाजू | पदकावरील कोरलेले शब्द | भाषा | पुष्प

१) धातू: परमवीर चक्र कांस्य धातूचे बनलेले असते.
२) कापडी पट्टीचा रंग: परमवीर चक्राला गडद जांभळ्या रंगाची कापडी पट्टी असते.
३) पदकाची दर्शनी बाजू: दर्शनी बाजूला मधोमध भारताचे बोधचिन्ह कोरलेले असते.
४) पदकाची मागची बाजू: मागील बाजूला परमवीर चक्र हे शब्द हिंदीत व इंग्रजीत गोलाकार कोरलेले असतात, मध्यभागी दोन कमल पुष्पे रेखाटलेली असतात.
५) पदकावरील कोरलेले शब्द: परमवीर चक्र.
६) भाषा: हिंदी आणि इंग्रजी.
७) पुष्प: कमल पुष्प.

प्रश्न ६: परमवीर चक्र पदकाचे डिझाइन तयार करणाऱ्या सावित्रीबाई खानोलकर यांची सहा-सात वाक्यांत माहिती लिहा

सावित्रीबाई खानोलकर यांनी परमवीर चक्र पदकाचे डिझाइन तयार केले. त्या मूळच्या युरोपात राहणाऱ्या होत्या, परंतु भारतीय सेनेतील अधिकारी विक्रम खानोलकर यांच्याशी विवाहानंतर त्या भारतात आल्या. भारतावर त्यांचे प्रचंड प्रेम होते, म्हणून त्यांनी भारताचे नागरिकत्व स्वीकारले. सावित्रीबाईंनी भारतीय कला, संस्कृती आणि परंपरांचा सखोल अभ्यास केला. त्यांना मराठी, संस्कृत आणि हिंदी या भाषा अवगत होत्या, आणि त्या या भाषांत सफाईने संवाद साधत असत. त्यांच्या या अभ्यासामुळे आणि सर्जनशीलतेमुळे परमवीर चक्राचे डिझाइन भारतीय संस्कृतीचे प्रतीक बनले.

खेळूया शब्दांशी

१) खालील शब्दसमूहांचा वाक्यांत उपयोग करा

१. घोंगावणे

दुकानातील मिठाईवर माश्या घोंगावत होत्या.

२. झेपावणे

वाघ हरणाच्या दिशेने झेपावला.

३. वेध घेणे

एकलव्याने पक्षाच्या डोळ्याचा अचूक वेध घेतला.

४. वेढणे

नदीच्या पाण्याने काठावरील मोठ्या झाडाला वेढले.

५. बचावणे

कुत्र्यांच्या हल्ल्यापासून राजू थोडक्यात बचावला.

६. सामोरे जाणे

सीमेवरील सैनिक संकटाला सामोरे जाण्यासाठी कायम तयार असतात.

२) समानार्थी शब्द लिहा

१. सावध

सजग

२. लढाई

युद्ध

३. प्रत्यक्ष

समोर

४. शत्रू

वैरी / दुश्मन

आपण समजून घेऊया

खालील वाक्यांतील संबंधी सर्वनामे अधोरेखित करा

१) ज्यांनी बचत केली, त्यांनी आपले भविष्य सुरक्षित केले.

ज्यांनी बचत केली, त्यांनी आपले भविष्य सुरक्षित केले.

२) ज्याला खुंटावरचा खो खो खेळता येतो, त्याला गोल खो खो खेळता येतोच.

ज्याला खुंटावरचा खो खो खेळता येतो, त्याला गोल खो खो खेळता येतोच.

३) जे दुसऱ्याला मदत करतात, ते लोकप्रिय होतात.

जे दुसऱ्याला मदत करतात, ते लोकप्रिय होतात.

आपले परमवीर स्वाध्याय - sahavi marathi

इयत्ता सहावी मराठी पाठ ७: आपले परमवीर यामध्ये फ्लाईंग ऑफिसर निर्मलजीत सेखाँ यांच्या शौर्याची आणि परमवीर चक्राची माहिती आहे. या स्वाध्यायात प्रश्नोत्तरे, सावित्रीबाई खानोलकर यांचे योगदान, आणि मराठी वाक्प्रचार, समानार्थी शब्द यांचा अभ्यास आहे. विद्यार्थ्यांसाठी उपयुक्त मराठी अभ्यास साहित्य आणि देशभक्तीची प्रेरणा येथे उपलब्ध आहे.

कीवर्ड्स: आपले परमवीर, स्वाध्याय, sahavi marathi, इयत्ता सहावी मराठी, परमवीर चक्र, निर्मलजीत सेखाँ, सावित्रीबाई खानोलकर, मराठी अभ्यास