प्रकाश व छायानिर्मिती स्वाध्याय कोणत्या विषयाचा आहे?

हा स्वाध्याय इयत्ता सहावीच्या सामान्य विज्ञान विषयाचा आहे, ज्यामध्ये प्रकाशाचे स्रोत, परावर्तन, आणि छाया निर्मिती यांचे वर्णन आहे.

छाया निर्मितीसाठी काय आवश्यक आहे?

छाया निर्मितीसाठी प्रकाश स्रोत, अपारदर्शी वस्तू, आणि सपाट पृष्ठभाग आवश्यक आहे.

वस्तू दिसण्यासाठी काय होणे गरजेचे आहे?

वस्तू दिसण्यासाठी प्रकाशाचे परावर्तन होऊन परावर्तित किरण डोळ्यांपर्यंत पोहोचणे गरजेचे आहे.

लोलक सूर्यप्रकाशाला किती रंगात विभागतो?

लोलक सूर्यप्रकाशाला सात रंगात (इंद्रधनुष्याचे रंग) विभागतो.

इयत्ता सहावी सामान्य विज्ञान: प्रकाश व छायानिर्मिती स्वाध्याय प्रश्नोत्तरे

इयत्ता सहावी सामान्य विज्ञान: प्रकाश व छायानिर्मिती स्वाध्याय प्रश्नोत्तरे

इयत्ता सहावीच्या सामान्य विज्ञान विषयातील "प्रकाश व छायानिर्मिती" हा पाठ प्रकाशाचे स्रोत, परावर्तन, आणि छाया निर्मिती यांचे शैक्षणिक वर्णन करतो. या स्वाध्यायात प्रश्नोत्तरे, प्रकाशाचे नैसर्गिक आणि कृत्रिम स्रोत, लोलकाद्वारे रंगांचे विभाजन, आणि सूचिछिद्र प्रतिमाग्राहक यांचा समावेश आहे, जे विद्यार्थ्यांना विज्ञान शिकण्यास मदत करते.

प्रश्न १: रिकाम्या जागा भरा

अ) प्रकाशाचे नैसर्गिक उगमस्थान ___ आहे.

तारे

आ) ___ हे प्रकाशाचे कृत्रिम उगमस्थान आहे.

मेणबत्ती

इ) लोलकातून सूर्यप्रकाश गेल्यावर तो ___ रंगात विभागतो.

सात

ई) सूचिछिद्र प्रतिमाग्राहकामध्ये मिळणारी प्रतिमा ___ असते.

उलटी

उ) छायेची निर्मिती प्रकाश स्रोताच्या मार्गामध्ये ___ वस्तू आल्यामुळे होते.

अपारदर्शी

ऊ) प्रकाश स्रोताच्या मार्गामध्ये ___ वस्तू आली, की त्यातून प्रकाश ___ जातो.

पारदर्शी, आरपार

प्रश्न २: दीप्तिमान की दीप्तिहीन?

वस्तू	दीप्तिमान/दीप्तिहीन
पुस्तक	दीप्तिहीन
पेटलेली मेणबत्ती	दीप्तिमान
मेणकापड	दीप्तिहीन
पेन्सिल	दीप्तिहीन
पेन	दीप्तिहीन
बल्ब	दीप्तिमान
टायर	दीप्तिहीन
विजेरी	दीप्तिमान

प्रश्न ३: सांगा मी कोणाशी जोडी लावू?

प्रश्न ३: खालील गटांची जोडी लावा

‘अ’ गट	‘ब’ गट (उत्तरे)
आरसा	परावर्तन
काजवा	दीप्तिमान
सूचिछिद्र प्रतिमाग्राहक	उलट प्रतिमा
चंद्र	दीप्तिहीन

प्रश्न ४: उत्तरे लिहा

प्रश्न ४: खालील प्रश्नांची उत्तरे लिहा

अ) छाया निर्मितीसाठी कोणकोणत्या बाबी आवश्यक असतात?

छाया निर्मितीसाठी तीन मुख्य बाबी आवश्यक असतात:
१) प्रकाश स्रोत (जसे सूर्य किंवा बल्ब),
२) अपारदर्शी वस्तू (जसे पुस्तक किंवा झाड),
३) सपाट पृष्ठभाग (जसे भिंत किंवा जमीन).
अपारदर्शी वस्तू प्रकाशाच्या मार्गात येऊन त्याला अडवते, ज्यामुळे पृष्ठभागावर छाया पडते. प्रकाश स्रोताची तीव्रता आणि वस्तूची स्थिती यावर छायेचा आकार आणि स्पष्टता अवलंबून असते. उदाहरण: सूर्याखाली झाडाची छाया जमिनीवर पडते.

आ) वस्तू केव्हा दिसू शकते?

वस्तू दिसण्यासाठी प्रकाश स्रोतापासून येणारे किरण वस्तूच्या पृष्ठभागावर पडून परावर्तित होणे आवश्यक आहे. हे परावर्तित किरण डोळ्यांपर्यंत पोहोचल्यावर वस्तू दिसते. याला प्रकाशाचे परावर्तन म्हणतात. उदाहरण: पुस्तकावर बल्बचा प्रकाश पडून परावर्तित झाल्याने ते आपल्याला दिसते.

इ) छाया म्हणजे काय?

छाया म्हणजे प्रकाश स्रोताच्या मार्गात अपारदर्शी वस्तू आल्याने निर्माण होणारा गडद भाग होय. अपारदर्शी वस्तू प्रकाशाला आरपार जाऊ देत नाही, ज्यामुळे त्या पलीकडील पृष्ठभागावर सावली पडते. ही सावली वस्तूच्या आकारासारखी असते आणि तिला छाया म्हणतात. उदाहरण: सूर्याखाली माणसाची छाया जमिनीवर पडते.

FAQ आणि शेअरिंग

मुलांनो, हा स्वाध्याय तुमच्या मित्रांसोबत शेअर करा. त्यांनाही अभ्यास करताना मदत होईल.

हा स्वाध्याय WhatsApp, Facebook, किंवा ईमेलद्वारे शेअर करा. स्वाध्यायाची माहिती आवडल्यास खाली कमेंट करून सांगा!

स्वाध्यायाची माहिती आवडल्यास आम्हाला कमेंट करून सांगा.

आपल्या अभिप्रायाने आम्हाला प्रोत्साहन मिळेल. खालील कमेंट विभागात आपले विचार लिहा!