इयत्ता सहावी सामान्य विज्ञान १३: ध्वनी स्वाध्याय प्रश्नोत्तरे

इयत्ता सहावी सामान्य विज्ञान: ध्वनी स्वाध्याय प्रश्नोत्तरे

इयत्ता सहावीच्या सामान्य विज्ञान विषयातील "ध्वनी" हा पाठ ध्वनीचे स्वरूप, प्रसारण, आणि ध्वनी प्रदूषण यांचे शैक्षणिक वर्णन करतो. या स्वाध्यायात प्रश्नोत्तरे, कंपन, ध्वनी प्रसारणाची माध्यमे, आणि ध्वनी प्रदूषण रोखण्याचे उपाय यांचा समावेश आहे, जे विद्यार्थ्यांना विज्ञान आणि पर्यावरण जागरूकता शिकण्यास मदत करते.

प्रश्न १: रिकाम्या जागा भरा

प्रश्न १: रिकाम्या जागा भरा

अ) ध्वनीचे प्रसारण ___ मधून होत नाही.

निर्वात पोकळी

आ) ध्वनी प्रदूषण ही एक ___ आहे.

सामाजिक समस्या

इ) कानाला नकोशा वाटणाऱ्या आवाजाला ___ म्हणतात.

गोंगाट

ई) गोंगाटाचा ___ वर वाईट परिणाम होतो.

आरोग्य

प्रश्न २: काय करावे बरे?

प्रश्न २: खालील परिस्थितीत काय करावे?

अ) मोटारसायकलचा सायलेन्सर बिघडला असेल, तर काय करावे?

मोटारसायकलचा सायलेन्सर बिघडल्यास तो मोठा आवाज निर्माण करतो, ज्यामुळे ध्वनी प्रदूषण होते. त्यामुळे सायलेन्सर तातडीने दुरुस्त करावा किंवा नवीन बसवावा. यामुळे ध्वनी प्रदूषण कमी होईल आणि परिसरातील लोकांना त्रास होणार नाही. नियमित वाहन देखभाल करणेही महत्त्वाचे आहे.

आ) परिसरातील कारखान्याचा मोठ्याने आवाज येत असेल, तर काय करावे?

परिसरातील कारखान्याचा मोठा आवाज ध्वनी प्रदूषणास कारणीभूत ठरतो. प्रथम कारखान्याने ध्वनी प्रदूषण नियंत्रण नियमांचे पालन केले आहे की नाही याची तपासणी करावी. आवश्यक असल्यास स्थानिक शासकीय संस्थेकडे तक्रार नोंदवावी. तसेच, कारखान्याच्या व्यवस्थापनाशी चर्चा करून ध्वनीरोधक उपाययोजना, जसे ध्वनीरोधक भिंती किंवा यंत्रांवर आवाज कमी करणारी उपकरणे बसवण्यास सुचवावे.

प्रश्न ३: तुमच्या शब्दांत उत्तरे

प्रश्न ३: खालील प्रश्नांची तुमच्या शब्दांत उत्तरे लिहा

अ) कंपन म्हणजे काय?

कंपन म्हणजे एखादी वस्तू तिच्या स्थिर स्थितीभोवती पुढे-मागे किंवा वर-खाली लयबद्धपणे होणारी हालचाल होय. उदाहरणार्थ, तार वाजवल्यावर ती कंपन करते आणि ध्वनी निर्माण होतो. ही कंपने माध्यमातील कणांना हलवतात, ज्यामुळे ध्वनी पसरतो. कंपन हा ध्वनी निर्मितीचा मूलभूत घटक आहे.

आ) ध्वनीचे प्रसारण स्थायूंतून कसे होते, व्यवहारातील उदाहरणे देऊन स्पष्ट करा?

ध्वनीचे प्रसारण स्थायू माध्यमातून जलद आणि स्पष्टपणे होते, कारण स्थायूतील कण एकमेकांशी जवळ असतात. उदाहरणे:
१) लाकडी दरवाजावर ठोठावल्यास आवाज पलीकडील व्यक्तीला त्वरित ऐकू येतो.
२) रेल्वे रुळाला कान लावल्यास दूरवरून येणाऱ्या गाडीचा आवाज लवकर ऐकू येतो.
३) पाण्यातील पाइपमधून ध्वनी प्रभावीपणे पसरतो, जसे पाण्याच्या नळात ठोठावल्यास आवाज दूरपर्यंत जातो.

इ) ध्वनी प्रदूषण म्हणजे काय? ध्वनी प्रदूषण रोखण्यासाठी कोणत्या उपाययोजना कराल?

ध्वनी प्रदूषण म्हणजे अनावश्यक, त्रासदायक आणि आरोग्यास हानी पोहोचवणारा मोठा आवाज होय.
उपाययोजना:
१) वाहनांचे हॉर्न कमी वाजवावेत आणि नियमित देखभाल करावी.
२) घरातील टीव्ही, रेडिओचा आवाज मर्यादित ठेवावा.
३) कारखाने आणि विमानतळ मानवी वस्तीपासून दूर ठेवावेत.
४) ध्वनीरोधक सामग्री, जसे ध्वनीरोधक भिंती किंवा खिडक्या, वापराव्यात.
५) सामाजिक जागरूकता वाढवण्यासाठी प्रबोधन मोहिमा राबवाव्यात.

प्रश्न ४: तक्ता पूर्ण करा

प्रश्न ४: खालील तक्ता पूर्ण करा

ध्वनीचे स्वरूप	त्रासदायक असणारे	त्रासदायक नसणारे
बोलणे	नाही	होय
कुजबुजणे	नाही	होय
विमानाचा आवाज	होय	नाही
गाड्यांचे हॉर्न	होय	नाही
रेल्वे इंजिन	होय	नाही
पानांची सळसळ	नाही	होय
घोड्याचे खिंकाळणे	नाही	होय
घड्याळाची टिकटिक	नाही	होय

FAQ आणि शेअरिंग

FAQ आणि शेअरिंग

मुलांनो, हा स्वाध्याय तुमच्या मित्रांसोबत शेअर करा. त्यांनाही अभ्यास करताना मदत होईल.

हा स्वाध्याय WhatsApp, Facebook, किंवा ईमेलद्वारे शेअर करा. स्वाध्यायाची माहिती आवडल्यास खाली कमेंट करून सांगा!

स्वाध्यायाची माहिती आवडल्यास आम्हाला कमेंट करून सांगा.

आपल्या अभिप्रायाने आम्हाला प्रोत्साहन मिळेल. खालील कमेंट विभागात आपले विचार लिहा!

इयत्ता सहावी सामान्य विज्ञान: ध्वनी स्वाध्याय प्रश्नोत्तरे

इयत्ता सहावीच्या सामान्य विज्ञान विषयातील "ध्वनी" हा पाठ ध्वनीचे स्वरूप, प्रसारण, आणि ध्वनी प्रदूषण यांचे शैक्षणिक वर्णन करतो. या स्वाध्यायात प्रश्नोत्तरे, कंपन, ध्वनी प्रसारणाची माध्यमे, आणि ध्वनी प्रदूषण रोखण्याचे उपाय यांचा समावेश आहे.

कीवर्ड्स: इयत्ता सहावी सामान्य विज्ञान, ध्वनी स्वाध्याय, स्वाध्याय प्रश्नोत्तरे, 6वी स्वाध्याय, मराठी अभ्यास, ध्वनी प्रश्न आणि उत्तरे, ध्वनी प्रदूषण, कंपन, ध्वनी प्रसारण, Dhwani swadhyay prashn uttare

संबंधित स्वाध्याय: इयत्ता सहावीच्या इतर सामान्य विज्ञान पाठांचे स्वाध्याय शोधण्यासाठी:

• नैसर्गिक संसाधने - हवा, पाणी आणि जमीन
• सजीव सृष्टी
• सजीवांतील विविधता आणि वर्गीकरण
• पदार्थ सभोवतालचे - अवस्था आणि गुणधर्म
• पदार्थ आपल्या वापरातील
• पोषण आणि आहार
• आपली अस्थिसंस्था व त्वचा
• गती व गतीचे प्रकार
• बल व बलाचे प्रकार
• कार्य आणि ऊर्जा
• साधी यंत्रे
• प्रकाश व छायानिर्मिती
• चुंबकाची गंमत
• विश्वाचे अंतरंग
• आपत्ती व्यवस्थापन