इयत्ता सातवी भूगोल धडा ५ चा स्वाध्याय कोणत्या विषयाचा आहे?

हा स्वाध्याय इयत्ता सातवीच्या भूगोल विषयाचा आहे, ज्यामध्ये वारे, मोसमी वारे, आवर्त वारे, आणि त्यांचे भौगोलिक कारणांचे वर्णन आहे.

वारे कोणत्या दिशेने वाहतात?

वारे हवेच्या जास्त दाबाकडून कमी दाबाकडे वाहतात.

इयत्ता सातवी भूगोल धडा ५: वारे स्वाध्याय प्रश्नोत्तरे

इयत्ता सातवीच्या भूगोल विषयातील धडा ५: वारे यामध्ये वारे, मोसमी वारे, आवर्त वारे, आणि त्यांचे भौगोलिक कारणांचे शैक्षणिक वर्णन आहे. या स्वाध्यायात प्रश्नोत्तरे, वाऱ्यांचे प्रकार, आणि त्यांचे परिणाम यांचा समावेश आहे, जे विद्यार्थ्यांना या संकल्पना समजण्यास मदत करते.

प्रश्न १: योग्य पर्याय निवडून वाक्य पूर्ण करा

१) हवा प्रसरण पावली, की ............

विरळ होते.

२) वारे हवेच्या जास्त दाबाकडून ............

हवेच्या कमी दाबाकडे वाहतात.

३) उत्तर गोलार्धात विषुववृत्ताकडे येणारे वारे पृथ्वीच्या परिवलनामुळे ............

पश्चिमेकडे वळतात.

४) भारतीय उपखंडावरून वाहणाऱ्या हंगामी वाऱ्यांची दिशा हिवाळ्यात ............

ईशान्येकडून नैऋत्येकडे असते.

५) गरजणारे चाळीस वारे दक्षिण गोलार्धात ............

४०° दक्षिण अक्षांशाच्या भागात वाहतात.

प्रश्न २: खालील वर्णनावरून वाऱ्यांचा प्रकार ओळखा

१) नैऋत्येकडून येणारे वारे भारतीय उपखंडावर पाऊस आणतात. जून ते सप्टेंबर या काळात भारतात पाऊस पडतो. या कालावधीनंतर हे वारे परत फिरतात.

नैऋत्य मोसमी वारे

२) उत्तर ध्रुवीय प्रदेशांकडून ६०° उत्तरेकडे येणाऱ्या या वाऱ्यांमुळे उत्तर अमेरिका, युरोप व रशिया एवढ्या विस्तीर्ण प्रदेशात थंडीची तीव्रता वाढते.

ध्रुवीय वारे

३) डोंगरमाथे दिवसा लवकर तापतात. तेथील हवा तापून हलकी होते व वर जाते. त्यामुळे या भागात कमी दाब निर्माण होतो. त्याच वेळी डोंगरपायथ्याशी दरीखोऱ्यांत हवा थंड असल्याने जास्त दाब असतो. तेथील हवा कमी दाबाकडे वाहते.

दरिय वारे

प्रश्न ३: पुढे हवेचा दाब क्रमवार मिलिबारमध्ये दिलेला आहे. त्यावरून आवर्त व प्रत्यावर्ताची आकृती काढा

— ९९०, ९९४, ९९६, १०००

[विद्यार्थ्यांनी स्वतः आकृती काढावी: आवर्त दर्शवणारी आकृती]

— १०३०, १०२०, १०१०, १०००

[विद्यार्थ्यांनी स्वतः आकृती काढावी: प्रत्यावर्त दर्शवणारी आकृती]

प्रश्न ४: एकच भौगोलिक कारण लिहा

१) विषुववृत्ताजवळ हवेचा पट्टा शांत असतो.

विषुववृत्ताच्या उत्तरेस व दक्षिणेस सुमारे ५° अक्षवृत्तांपर्यंत हवेचा दाब सारखाच असतो, त्यामुळे वारे वाहत नाहीत.

२) उत्तर गोलार्धातील नैऋत्य वाऱ्यांपेक्षा दक्षिण गोलार्धात वायव्येकडून येणारे वारे जास्त वेगाने वाहतात.

दक्षिण गोलार्धात जलभाग जास्त आहे, त्यामुळे वाऱ्याच्या वेगावर अडथळा नसतो.

३) उन्हाळ्यातील मोसमी वारे समुद्राकडून, तर हिवाळ्यातील परतीचे मोसमी वारे जमिनीकडून येतात.

उन्हाळ्यात जमिनीवरील कमी दाबामुळे वारे समुद्राकडून, तर हिवाळ्यात जमिनीवरील जास्त दाबामुळे वारे जमिनीकडून येतात.

४) वारे वाहण्यासाठी हवेच्या दाबामध्ये फरक असावा लागतो.

जास्त दाबाकडून कमी दाबाकडे हवेची हालचाल होते, ज्यामुळे वारे निर्माण होतात.

प्रश्न ५: पुढील ओघतक्ता पूर्ण करा

[विद्यार्थ्यांनी स्वतः ओघतक्ता पूर्ण करावा: वाऱ्यांचे प्रकार, दिशा, आणि परिणाम यांचा समावेश करावा]

प्रश्न ६: थोडक्यात उत्तरे लिहा

१) ध्रुवीय भागात दोन्ही गोलार्धांत हवेच tortilla दाब जास्त का असतो?

ध्रुवीय भागात तापमान कमी असते, त्यामुळे हवा थंड आणि दाट असते, ज्यामुळे दाब जास्त असतो.

२) पृथ्वीच्या परिवलनाचा वाऱ्यांवर कोणता परिणाम होतो?

उत्तर गोलार्धात वारे डावीकडे, तर दक्षिण गोलार्धात उजवीकडे वळतात.

३) आवर्त वारे चक्राकार दिशेनेच का वाहतात?

कमी दाबाचे क्षेत्र मध्यभागी आणि सभोवताली जास्त दाब असल्याने वारे चक्राकार वाहतात.

४) आवर्त वाऱ्यांची कारणे व परिणाम लिहा.

कारणे: कमी दाबाचे क्षेत्र आणि सभोवताली जास्त दाब.
परिणाम: ढगाळ आकाश, भरपूर पाऊस, कधीकधी जीवित आणि वित्तहानी.

FAQ आणि शेअरिंग

मुलांनो, हा स्वाध्याय तुमच्या मित्रांसोबत शेअर करा. त्यांनाही अभ्यास करताना मदत होईल.

हा स्वाध्याय तुमच्या मित्रांसोबत WhatsApp, Facebook, किंवा ईमेलद्वारे शेअर करा. स्वाध्यायाची माहिती आवडल्यास खाली कमेंट करून सांगा!

स्वाध्यायाची माहिती आवडल्यास आम्हाला कमेंट करून सांगा.

आपल्या अभिप्रायाने आम्हाला प्रोत्साहन मिळेल. खालील कमेंट विभागात आपले विचार लिहा!