इयत्ता सहावी इतिहास - पाठ: इतिहासाची साधने स्वाध्याय
प्रश्न १: एका वाक्यात उत्तरे लिहा.
अ) लिहिण्यासाठी कोणत्या साहित्याचा उपयोग केला जाई?
प्राचीन काळात लिहिण्यासाठी खापरे, कच्च्या विटा, झाडाची साल, भूर्जपत्रे आणि ताडपत्र यांसारख्या नैसर्गिक साहित्याचा उपयोग केला जात असे.
आ) वेदवाङ्‌मयातून कोणती माहिती मिळते?
वेदवाङ्‌मयातून इ.स.पू. १५०० पासूनच्या प्राचीन भारतीय समाजाच्या धार्मिक, सामाजिक आणि सांस्कृतिक जीवनाची सखोल माहिती मिळते.
इ) मौखिक परंपरेने कोणते साहित्य जतन करून ठेवले आहे?
मौखिक परंपरेने ओव्या, लोकगीते, लोककथा आणि भजने यांसारखे साहित्य पिढ्यानपिढ्या जतन करून ठेवले गेले आहे.
प्रश्न २: खालील साधनांचे भौतिक, लिखित व मौखिक साधने यांत वर्गीकरण करा.
| प्रकार | साधने |
|---|---|
| भौतिक साधने |
|
| लिखित साधने |
|
| मौखिक साधने |
|
प्रश्न ४: कोणत्याही नाण्याचे निरीक्षण करा व त्यावरून खालील बाबींची नोंद करा.
- मजकूर: भारत, सत्यमेव जयते - राष्ट्रीय बोधवाक्य आणि देशाचे नाव दर्शवणारा मजकूर.
- वापरलेला धातू: स्टेनलेस स्टील - टिकाऊ आणि गंजरोधक धातू.
- नाण्यावरील वर्ष: २०१२ - नाणे कधी बनवले गेले याचा निर्देश.
- नाण्यावरील चिन्ह: राजमुद्रा - भारताचे राष्ट्रीय प्रतीक, चार सिंहांचे शिल्प.
- भाषा: मराठी, इंग्रजी - नाण्यावरील मजकूर या भाषांमध्ये.
- वजन: ६ ग्रॅम - नाण्याचे मानक वजन.
- आकार: वर्तुळाकार - नाण्याचा गोल आकार.
- किंमत: १ रुपया - नाण्याचे आर्थिक मूल्य.
प्रश्न ५: कोणकोणत्या गोष्टी मौखिक रूपाने तुमच्या स्मरणात आहेत? त्यांचे गटात सादरीकरण करा.
- विद्यार्थ्यांनी त्यांना पाठ असलेली कविता, श्लोक, प्रार्थना किंवा पाढे यापैकी एक गोष्ट नमूद करावी.
- उदाहरणार्थ, विद्यार्थी ‘हनुमान चालीसा’ किंवा ‘गायत्री मंत्र’ यासारख्या स्मरणात असलेल्या गोष्टींचे गटात सादरीकरण करू शकतात.
- अशा मौखिक साहित्याचे सादरीकरण गटात करताना त्याचा अर्थ, महत्त्व आणि सांस्कृतिक संदर्भ समजावून सांगावा.
इतिहासाची साधने स्वाध्याय - sahavi itihas
इयत्ता सहावी इतिहास पाठ २: इतिहासाची साधने ही प्राचीन भौतिक, लिखित आणि मौखिक साधनांचा अभ्यास करते, ज्यामुळे इतिहासाची माहिती समजते. या स्वाध्यायात नाण्यांचे निरीक्षण, वेदवाङ्‌मय आणि मौखिक परंपरांवर प्रश्नोत्तरे आहेत. विद्यार्थ्यांसाठी उपयुक्त इतिहास अभ्यास साहित्य येथे उपलब्ध आहे.
कीवर्ड्स: इतिहासाची साधने, स्वाध्याय, sahavi itihas, इयत्ता सहावी इतिहास, भौतिक साधने, लिखित साधने, मौखिक साधने, इतिहास अभ्यास