इयत्ता सहावी मराठी - पाठ: माझ्या आज्यानं पंज्यानं स्वाध्याय | | प्रश्नउत्तरे

इयत्ता सहावी मराठी - पाठ: माझ्या आज्यानं पंज्यानं स्वाध्याय

प्रश्न १: तीन-चार वाक्यांत उत्तरे लिहा

अ) कवीच्या आजोबा-पणजोबांनी गोफणी व चऱ्हाटं वळल्यामुळे कोणती कामे करता आली?

कवीच्या आजोबा-पणजोबांनी गोफणी वळल्यामुळे शेतातील पिकांचे पक्ष्यांपासून रक्षण करता आले. चऱ्हाट वळल्यामुळे विहिरीतून पाणी काढण्यासाठी मोट चालवता आली, ज्यामुळे शेताला पाणी मिळाले. या साधनांमुळे शेतीची कामे सुलभ झाली.

आ) कवीच्या आजोबा-पणजोबांनी विणलेल्या बाजेचा उपयोग केव्हा व कशासाठी केला?

कवीच्या आजोबा-पणजोबांनी विणलेल्या बाजेचा उपयोग शेतकरी दिवसभर शेतात काम करून थकला तेव्हा विश्रांतीसाठी केला. ही दोरीची चारपाई शेतकऱ्यांना आरामदायी जागा पुरवायची.

प्रश्न २: शेतीकामासाठी वापरली जाणारी साधने व त्यांचा उपयोग लिहा

अ) येसणी

बैल उधळू नये म्हणून बैलाच्या नाकातून ओवलेली दोरी.

आ) गोफणी

शेतातील पिकांचे पक्ष्यांपासून रक्षण करण्यासाठी पाखरे पळवण्यासाठी विणलेली दोरी.

इ) चऱ्हाट

विहिरीतून पाणी काढण्यासाठी मोटेला बांधण्यासाठी काथ्याचा वळलेला दोरखंड.

ई) बाजा

शेतकऱ्यांना विश्रांतीसाठी विणलेली दोरीची चारपाई.

उ) काण्या

गुरांना बांधण्यासाठी वळलेली दोरी.

ऊ) दावणी

गोठ्यात गुरांना बांधण्यासाठी वापरले जाणारे साधन.

भाषिक खेळ

अ) शेवटचे अक्षर सारखे येणाऱ्या पाच शब्दांच्या जोड्या कवितेतून शोधून लिहा

१) आज्यानं – पंज्यानं
२) येसणी – पेरणी
३) गोफणी – राखणी
४) चऱ्हाट – मोट
५) दावण्या – काण्या

आ) आकृतीत दिलेले ग्रामीण भाषेतील शब्द प्रमाणभाषेत लिहा

अ) इनल्या – विणल्या
आ) तवा – तेव्हा
इ) वाह्याची – वहायची
ई) साळंला – शाळेला

इ) तुमच्या आईबाबांना विचारून तुमच्या घरातील आजोबा-पणजोबांनी घेऊन ठेवलेल्या किंवा स्वतः तयार केलेल्या वस्तूंची यादी करा

१) वेसण
२) गोफण
३) दावणी
४) चारपाई
५) नांगर
६) इरले

ई) आंतरजालाच्या साहाय्याने शेतीसाठी वापरण्यात येणाऱ्या आधुनिक साधनांची माहिती घ्या

१) पॉवर टिलर: जमीन भुसभुशीत करण्यासाठी आणि ढेकळे फोडण्यासाठी वापरले जाते. ट्रॉली जोडून शेतमाल वाहतूक आणि भात मळणीही करता येते.
२) ऊस लागवड यंत्र: उसाची लागवड जलद करण्यासाठी वापरले जाते. पाच एकर क्षेत्रात आठ तासांत लागवड पूर्ण होते, ट्रॅक्टर ड्रायव्हरसह पाच मजुरांची गरज असते.

उ) खेळूया शब्दांशी: मराठी विलोमपद (उलटे वाचले तरी तसेच असणारी वाक्ये) तयार करा

१) रामाला भाला मारा
२) भाऊ तळ्यात उभा
३) शिवाजी लढेल जीवाशी
४) टेप आणा आपटे

ऊ) मनाने उत्तरे लिहा: ‘असलं त काय अति करा अम नसलं त काय माती करा?’ या म्हणीचा अर्थ काय असेल?

जेव्हा तुमच्याकडे विपुल संपत्ती किंवा साधने असतात, तेव्हा उधळपट्टी होते; परंतु जेव्हा काहीच नसते, तेव्हा नम्र राहून परिस्थिती स्वीकारावी लागते.

ए) वऱ्हाडी बोलीतील वस्तूंची नावे आणि तुमच्या परिसरातील नावे लिहा

१) कुकाचं डाबलं – कुंकवाचा करंडा
२) अळकित्ता – अडकित्ता

ऐ) मनाने उत्तर लिहा: तुमच्यावर तुमच्या लहान भावंडांना किंवा एखाद्या छोट्या बाळाला सांभाळण्याची वेळ आली आहे का? तुमचा अनुभव लिहा

होय, माझ्यावर माझ्या लहान बहिणीला सांभाळण्याची जबाबदारी आली होती. ती खूप चपळ आहे, त्यामुळे तिच्या मागे सतत लक्ष ठेवावे लागते, नाहीतर ती काहीतरी खोडकरपणा करते. तिला हव्या त्या गोष्टी न मिळाल्यास ती रडायला सुरुवात करते, त्यामुळे तिचे लाड पुरवताना खूप धावपळ होते. हा अनुभव जबाबदारीची जाणीव करून देतो, पण तिच्यासोबत खेळताना मजाही येते.

माझ्या आज्यानं पंज्यानं स्वाध्याय - sahavi marathi

इयत्ता सहावी मराठी पाठ ११: माझ्या आज्यानं पंज्यानं यामध्ये ग्रामीण जीवन, शेतीसाठी वापरली जाणारी पारंपरिक साधने (जसे गोफणी, बाजा, चऱ्हाट) आणि आधुनिक साधने (जसे पॉवर टिलर, ऊस लागवड यंत्र) यांचे वर्णन आहे. या स्वाध्यायात प्रश्नोत्तरे, भाषिक खेळ (विलोमपद, बोलीतील शब्द), आणि आजोबा-पणजोबांच्या वस्तूंची माहिती यांचा समावेश आहे. विद्यार्थ्यांसाठी उपयुक्त मराठी अभ्यास साहित्य आणि शेतीच्या सांस्कृतिक वारशाची माहिती येथे उपलब्ध आहे.

कीवर्ड्स: माझ्या आज्यानं पंज्यानं, स्वाध्याय, sahavi marathi, इयत्ता सहावी मराठी, शेती साधने, ग्रामीण जीवन, गोफणी, बाजा, मराठी अभ्यास, भाषिक खेळ