इयत्ता सहावी मराठी - पाठ: मला मोठ्ठं व्हायचंय! स्वाध्याय | प्रश्नउत्तरे

इयत्ता सहावी मराठी - पाठ: मला मोठ्ठं व्हायचंय! स्वाध्याय

प्रश्न १: दोन-तीन वाक्यांत प्रश्नांची उत्तरे लिहा

अ) मुलाला अंघोळीला न जाता काय करायचे आहे?

मुलाला अंघोळीला न जाता वैज्ञानिक शोध लावायचे आहेत. त्याला शास्त्रज्ञ बनण्याची इच्छा आहे.

आ) वैज्ञानिक शोध लावण्यासाठी मुलाने कोणती तयारी केली?

मुलाने घरात स्वतःची प्रयोगशाळा तयार केली, ज्यात मायक्रोस्कोप, टेस्टट्यूब्ज, काचेची पात्रे, अनेक पुस्तके, टिपणांसाठी कागद आणि शाईच्या बाटल्या ठेवल्या. या सर्व तयारीने तो शोध लावण्यासाठी सज्ज झाला.

इ) शास्त्रज्ञ झाल्यावर ताई व आई काय करतील असे मुलाला वाटते?

मुलाला वाटते की शास्त्रज्ञ झाल्यावर ताई आणि आई त्याच्या बक्षीस समारंभात अभिमानाने मिरवतील. त्यांना त्याच्या यशाचा खूप गर्व वाटेल.

ई) आई मुलाला कोणता शोध लावायला सांगते?

आई मुलाला कपड्यांच्या बोळ्यांतून निळी पँट शोधायला सांगते. हा मजेदार शोध ती त्याला लावायला सांगते.

प्रश्न २: मनाने उत्तरे लिहा

अ) कोणत्या गोष्टींसाठी आई तुमच्या सारखी मागे लागते?

आई मला सकाळी लवकर उठण्यासाठी आणि अभ्यास नियमित करण्यासाठी मागे लागते. मी जास्त वेळ टीव्ही पाहिला तर ती अभ्यासावर लक्ष देण्यास सांगते.

आ) तुम्हांला अंतराळात सोडले तर तुम्ही काय काय पाहाल ते लिहा.

अंतराळात गेल्यास मी प्रथम पृथ्वीचे निळे आणि हिरवे सौंदर्य पाहीन. तसेच, चमकणारे तारे, ग्रह आणि आकाशगंगेचे रहस्यमय दृश्य जवळून अनुभवीन.

इ) तुम्हांला कोणते शोध लावावे असे वाटते?

मला सिलेंडरमधील गॅस किती शिल्लक आहे हे दाखवणारी यंत्रणा शोधायची आहे. यामुळे सिलेंडर संपण्यापूर्वी नवीन सिलेंडरची व्यवस्था करणे सोपे होईल, आणि आईची स्वयंपाकातील अडचण टळेल.

प्रश्न ३: भाषिक खेळ

अ) वाक्प्रचारांचे अर्थ सांगून वाक्यांत उपयोग करा

अ) आकाशाला गवसणी घालणे:
अर्थ: मोठे यश मिळवणे.
वाक्य: दहावीच्या परीक्षेत प्रथम क्रमांक मिळवून राणीने आकाशाला गवसणी घातली.

आ) निश्चय दांडगा असणे:
अर्थ: ठाम आणि पक्का निश्चय करणे.
वाक्य: रोज सकाळी अभ्यास करण्याचा राजूचा दांडगा निश्चय आहे.

इ) खडकातून पाणी काढणे:
अर्थ: अशक्य वाटणारी गोष्ट शक्य करणे.
वाक्य: बंद पडलेली मोटर दुरुस्त करून सार्थकने खडकातून पाणी काढले.

ई) मनस्ताप सहन करणे:
अर्थ: मनाला होणारा त्रास सहन करणे.
वाक्य: केदारच्या परीक्षेतील अपयशामुळे आईला मनस्ताप सहन करावा लागला.

आ) पाठात आलेले शब्द खाली दिलेले आहेत. त्यांची माहिती मिळवा व लिहा

अ) गुरुत्वाकर्षण: पृथ्वीची कोणत्याही वस्तूला स्वतःकडे आकर्षित करण्याची शक्ती .
आ) टेस्टट्यूब्ज: प्रयोगांसाठी वापरल्या जाणाऱ्या काचेच्या नळ्या.
इ) लॅब: वैज्ञानिक प्रयोग आणि शोध लावण्यासाठी वापरली जाणारी प्रयोगशाळा.
ई) विद्युतशक्ती: विजेची ऊर्जा किंवा शक्ती.
उ) अणू: पदार्थाचा अत्यंत सूक्ष्म कण.
ऊ) परमाणू: अणूचा सूक्ष्म घटक, ज्यापासून अणू बनतो.

इ) प्रयोग करण्यासाठी प्रयोगशाळेमध्ये विविध साहित्य असते, त्याची यादी करा

१) स्पिरीटचा दिवा
२) चंचूपात्र
३) थर्मामीटर
४) विविध रसायने
५) सूक्ष्मदर्शिका
६) लिटमस पेपर
७) परीक्षा नळ्या
८) वजन काटा
९) चुंबक
१०) चिमटा
११) जाळी

ई) तुम्ही आतापर्यंत पाठांचे विविध नमुने अभ्यासले आहेत, त्यांपैकी खाली काही नमुने दिले आहेत. त्यांमध्ये जास्तीत जास्त व कमीत कमी किती पात्रे बोलत असतात ते तक्त्यात लिहा

नमुना	कमीत कमी पात्रे	जास्तीत जास्त पात्रे
नाट्यछटा	एक	अनेक
संवाद	दोन	अनेक
नाट्यप्रवेश	एक	अनेक
आत्मवृत्त	एक	एक
कथा	एक	अनेक

उ) शब्दांच्या शेवटी ‘इकार’ किंवा ‘उकार’ येतील असे दहा शब्द लिहा

इकार: शाई, आई, खारी, माई, वही
उकार: भाऊ, माऊ, वाजवू, भेटू, खेळू

ऊ) खालील वाक्यांतील मोकळ्या जागी कंसात दिलेल्या सार्वनामिक विशेषणांपैकी योग्य विशेषण घाला

१) बाबांनी विचारले, “इतका वेळ कुठे होतास?”
२) तिचा चेहरा उन्हाने लालेलाल झाला.
३) मला वाटते, “जेवढा कचरा जास्त तेवढे प्रदूषण जास्त.”
४) तुमचा मुलगा खूप हुशार आहे.
५) जसा अंगरखा तशीच टोपी घालून तो मंचावर आला.

ए) खालील नामांना दोन-दोन विशेषणे लिहा

१) भाजी: ताजी, चविष्ट
२) घर: सुंदर, टुमदार
३) विद्यार्थी: हुशार, प्रामाणिक
४) बाहुली: सुंदर, गोंडस
५) लोक: अनेक, प्रामाणिक

मला मोठ्ठं व्हायचंय! स्वाध्याय - sahavi marathi

इयत्ता सहावी मराठी पाठ १२: मला मोठ्ठं व्हायचंय! यामध्ये एका मुलाची शास्त्रज्ञ बनण्याची स्वप्ने, त्याची प्रयोगशाळेची तयारी, आणि वैज्ञानिक शोधांचा उत्साह यांचे मजेदार वर्णन आहे. या स्वाध्यायात प्रश्नोत्तरे, भाषिक खेळ (वाक्प्रचार, इकार-उकार शब्द, सार्वनामिक विशेषणे), आणि प्रयोगशाळेच्या साहित्याची माहिती यांचा समावेश आहे. विद्यार्थ्यांसाठी उपयुक्त मराठी अभ्यास साहित्य आणि विज्ञानाविषयी प्रेरणा देणारी माहिती येथे उपलब्ध आहे.

कीवर्ड्स: मला मोठ्ठं व्हायचंय, स्वाध्याय, sahavi marathi, इयत्ता सहावी मराठी, शास्त्रज्ञ, वैज्ञानिक शोध, प्रयोगशाळा, मराठी अभ्यास, भाषिक खेळ