उष्णतेच्या संक्रमणाचे प्रकार कोणते?

उष्णतेच्या संक्रमणाचे तीन प्रकार आहेत: वहन, अभिसरण, आणि प्रारण.

थर्मास फ्लास्कमधील चकाकणारा पृष्ठभाग कसे कार्य करतो?

थर्मास फ्लास्कमधील चकाकणारा पृष्ठभाग उष्णतेचे परावर्तन करतो, ज्यामुळे बाहेर जाणारी उष्णता कमी होते.

इयत्ता सातवी सामान्य विज्ञान धडा ९: उष्णता स्वाध्याय प्रश्नोत्तरे

इयत्ता सातवीच्या सामान्य विज्ञानातील "उष्णता" हा धडा उष्णतेचे वहन, अभिसरण, प्रारण, आणि परावर्तन यांचे शैक्षणिक वर्णन करतो. या स्वाध्यायात प्रश्नोत्तरे, उष्णतेचे शोषण, आणि संरक्षण यांचा समावेश आहे, जे विद्यार्थ्यांना उष्णतेच्या संकल्पना समजण्यास मदत करते.

प्रश्न १: रिकाम्या जागी योग्य शब्द

अ. सर्वाधिक उष्णता ............. रंगाच्या वस्तूकडून शोषली जाते.

काळा

आ. उष्णतेच्या ............. साठी माध्यमाची आवश्यकता नसते.

प्रारण

इ. उष्णतेचे वहन ............. पदार्थांमधून होते.

सुवाहक

ई. थर्मास फ्लास्कमधील चकाकणारा पृष्ठभाग बाहेर जाणारी उष्णता ............. क्रियेने कमी करतो.

परावर्तन

उ. अन्न शिजवण्याची भांडी ............. गुणधर्मामुळे धातूची बनवलेली असतात.

सुवाहक

ऊ. सूर्यापासून पृथ्वीला ............. मुळे उष्णता मिळते.

प्रारण

प्रश्न २: कोण उष्णता शोषून घेईल?

स्टीलचा चमचा, लाकडी पोळपाट, काचेचे भांडे, तवा, काच, लाकडी चमचा, प्लॅस्टिकची प्लेट, माती, पाणी, मेण

सर्व वस्तू काही प्रमाणात उष्णता शोषतात. धातूच्या वस्तू (स्टीलचा चमचा, तवा) जास्त उष्णता शोषतात, तर इतर (लाकडी पोळपाट, काच, प्लॅस्टिक, माती, पाणी, मेण) कमी उष्णता शोषतात.

प्रश्न ३: खालील प्रश्नांची उत्तरे

अ. ताप आल्यावर कपाळावर थंड पाण्याची पट्टी ठेवल्यास ताप कमी का होतो?

थंड पाण्याची पट्टी शरीरातील उष्णता शोषते, त्यामुळे ताप कमी होतो.

आ. राजस्थानमध्ये घरांना पांढरा रंग का देतात?

पांढऱ्या रंगामुळे उष्णतेचे परावर्तन होऊन शोषण कमी होते, ज्यामुळे घर थंड राहते.

इ. उष्णतेच्या संक्रमणाचे प्रकार लिहा.

१. वहन
२. अभिसरण
३. प्रारण

ई. खारे वारे व मतलई वारे उष्णता संक्रमणाच्या कोणत्या प्रकारावर आधारलेले आहेत ते स्पष्ट करा.

१. खारे वारे: दिवसा जमीन तापल्याने हवेची घनता कमी होऊन ती वर जाते, आणि समुद्रावरील जास्त घनतेची हवा जमिनीकडे वाहते (अभिसरण).
२. मतलई वारे: रात्री जमीन थंड होऊन हवेची घनता वाढते, आणि समुद्रावरील कमी घनतेची हवा जमिनीकडे वाहते (अभिसरण).

उ. अंटार्क्टिका खंडातील पेंग्विन पक्ष्यांचा रंग वरून काळा का असतो?

काळा रंग उष्णता शोषतो, ज्यामुळे पेंग्विनचे शरीर थंड वातावरणात उबदार राहते.

ऊ. खोलीमध्ये हीटर खाली व वातानुकूलन यंत्रे भिंतीवर उंचावर का बसवलेली असतात?

उष्ण हवा कमी घनतेची असल्याने वर जाते, तर थंड हवा खाली येते. म्हणून हीटर खाली आणि वातानुकूलन यंत्रे उंचावर बसवतात.

प्रश्न ४: शास्त्रीय कारणे

अ. साध्या काचेच्या बाटलीत उकळते पाणी टाकल्यास ती तडकते, पण बोरोसिलने बनलेल्या काचेच्या बाटलीत उकळते पाणी टाकल्यास ती तडकत नाही.

साध्या काचेत उष्णतेचे वहन कमी असल्याने असमान प्रसरण होते, ज्यामुळे ती तडकते. बोरोसिल काचेत वेगवान वहनामुळे समान प्रसरण होऊन ती तडकत नाही.

आ. उन्हाळ्यात लोंबकळणाऱ्या टेलिफोनच्या तारा हिवाळ्यात समांतर झालेल्या दिसतात.

उन्हाळ्यात तापमानामुळे तारांचे प्रसरण होऊन त्या लोंबकळतात, तर हिवाळ्यात आकुंचनामुळे समांतर होतात.

इ. हिवाळ्यात गवतावर दवबिंदू जमा होतात.

रात्री तापमान कमी झाल्याने हवेची बाष्प धारण क्षमता कमी होते, ज्यामुळे पाण्याचे संघटन होऊन गवतावर दवबिंदू तयार होतात.

ई. हिवाळ्यात रात्री आपल्या हाताला लोखंडाचा खांब लाकडी दांड्यापेक्षा थंड लागतो.

लोखंड उष्णतेचे सुवाहक असल्याने हाताची उष्णता खांबाकडे जाते, तर लाकूड दुर्वाहक असल्याने उष्णता वाहन होत नाही.

FAQ आणि शेअरिंग

हा स्वाध्याय तुमच्या मित्रांसोबत शेअर करा.

हा स्वाध्याय तुमच्या मित्रांसोबत WhatsApp, Facebook, किंवा ईमेलद्वारे शेअर करा. स्वाध्यायाची माहिती आवडल्यास खाली कमेंट करून सांगा!

स्वाध्यायाची माहिती आवडल्यास आम्हाला कमेंट करून सांगा.

आपल्या अभिप्रायाने आम्हाला प्रोत्साहन मिळेल. खालील कमेंट विभागात आपले विचार लिहा!