इयत्ता सातवी भूगोल धडा ८ चा स्वाध्याय कोणत्या विषयाचा आहे?

हा स्वाध्याय इयत्ता सातवीच्या भूगोल विषयाचा आहे, ज्यामध्ये ॠतूंची निर्मिती, सूर्याचे भासमान भ्रमण, संपात स्थिती, आणि अयनदिन यांचे वर्णन आहे.

इयत्ता सातवी भूगोल धडा ८: ॠतुनिर्मिती (भाग-२) स्वाध्याय प्रश्नोत्तरे

Q: उत्तर गोलार्धात ॠतूंची निर्मिती कशामुळे होते?

पृथ्वीच्या कललेल्या आसामुळे उत्तर ध्रुव सूर्यापासून दूर-जवळ होतो, ज्यामुळे तापमान आणि दिनमान बदलतात, आणि ॠतू निर्माण होतात.

Q: विषुववृत्तीय भागात ॠतूंचा प्रभाव का जाणवत नाही?

विषुववृत्तीय भागात सूर्यकिरणे लंबरूप पडतात आणि दिनमान-रात्रमान समान असते, त्यामुळे हवामानात फरक नसतो.

इयत्ता सातवी भूगोल धडा ८: ॠतुनिर्मिती (भाग-२) स्वाध्याय प्रश्नोत्तरे

इयत्ता सातवीच्या भूगोल विषयातील धडा ८: ॠतुनिर्मिती (भाग-२) यामध्ये ॠतूंची निर्मिती, अयनदिन, संपात स्थिती, आणि त्यांचे भौगोलिक कारणांचे शैक्षणिक वर्णन आहे. या स्वाध्यायात प्रश्नोत्तरे, विधाने दुरुस्ती, आणि आकृती यांचा समावेश आहे, जे विद्यार्थ्यांना या संकल्पना समजण्यास मदत करते.

प्रश्न १: अचूक पर्याय निवडून उत्तरे लिहा. विधाने पूर्ण करा

१) सूर्याचे भासमान भ्रमण होते, म्हणजेच ......

सूर्य वर्ष भरात उत्तरेकडे व दक्षिणेकडे सरकत असल्याचा भास होतो.

२) पृथ्वीचा आस कललेला नसता, तर ......

पृथ्वीवर वेगवेगळ्या अक्षवृत्तांच्या भागात वर्षभर हवामान तेच राहिले असते.

३) २१ जून व २२ डिसेंबर हे अयनदिन आहेत, कारण ......

२१ जून या दिवशी सूर्य कर्कवृत्तावरून दक्षिणेकडे, तर २२ डिसेंबरला मकरवृत्तावरून उत्तरेकडे मार्गस्थ होतो.

४) पृथ्वीचे सूर्याभोवती परिभ्रमण व कललेला आस यांच्या एकत्रित परिणामामुळे पुढील ॠतूंची निर्मिती होते ......

उन्हाळा, हिवाळा.

प्रश्न २: पुढील प्रश्नांची उत्तरे लिहा

१) उत्तर गोलार्धात ॠतूंची निर्मिती कशामुळे होते?

१) २३ सप्टेंबर ते २२ डिसेंबर पृथ्वीचा उत्तर ध्रुव सूर्यापासून अधिकाधिक दूर जाऊ लागतो, तापमान कमी होते.
२) २२ डिसेंबरला उत्तर ध्रुव सूर्यापासून जास्तीत जास्त दूर असतो, दक्षिण ध्रुव सूर्याकडे कललेला असतो.
३) २२ डिसेंबरला उत्तर गोलार्धात सर्वात लहान दिनमान आणि सर्वात मोठा रात्रमान असतो.
४) २२ डिसेंबर ते २१ मार्च दिनमान १२ तासांपेक्षा कमी, रात्रमान १२ तासांपेक्षा जास्त असतो.

२) संपात स्थितीत पृथ्वीवरील दिनमान कसे असते?

१) २१ मार्च व २३ सप्टेंबरला उत्तर आणि दक्षिण ध्रुव सूर्यापासून समान अंतरावर असतात, याला संपात स्थिती म्हणतात.
२) संपात दिनी सर्वत्र दिनमान आणि रात्रमान १२-१२ तासांचे असते.
३) प्रकाशवृत्त रेखावृत्तावर स्थिरावते.

३) विषुववृत्तीय भागात ॠतूंचा प्रभाव का जाणवत नाही?

१) विषुववृत्तीय भागात सूर्यकिरणे लंबरूप पडतात, दिनमान आणि रात्रमान १२-१२ तासांचे असते.
२) वर्षभर उष्णतेचा फरक पडत नाही, त्यामुळे हवामानात फरक होत नाही.

४) दक्षिणायनात अंटार्क्टिकवृत्तापासून दक्षिण ध्रुवाच्या दरम्यान सूर्य २४ तासांपेक्षा अधिक काळ का पाहता येतो?

१) अंटकृवत्तापासून दक्षिण ध्रुवापर्यंत सूर्यकिरणे लंबरूप पडत नाहीत.
२) २३ सप्टेंबर ते २१ मार्च दक्षिण गोलार्धात अंटकृवृत्त ते दक्षिण ध्रु 24 तास किंव्हा अधिक सूर्यसमोर असतो.

५) पेंग्विन ही प्रजाती उत्तर ध्रुवावर नसण्याचे कारण काय असेल?

१) दक्षिण ध्रवावरील वातावरण पेंग्विनसाठी पोषक आहे, तापमान -60°C, किनारी भागात गोठण बिंदूवर आहे.
२) उत्तर ध्रवावरी थंड वातावरण पेंग्विनसाठी पोषक नाही.

प्रश्न ३: खालील विधानांतील चुका दुरुस्त करून विधाने पुन्हा लिहा

१) पृथ्वीच्या परिभ्रमण कालानुसार गती कमी-अधिक होत असते.

बरोबर.

२) आपण उत्तर गोलार्धातून पाहिले असता आपणांस सूर्याचे भासमान भ्रमण झालेले दिसते.

चूक. आपण उत्तर तसेच दक्षिण यापैकी कोणत्याही गोलार्धातून पाहिले असता, आपणांस सूर्याचे भासमान भ्रमण झालेले दिसते.

३) विषुवदिनाच्या तारखा प्रत्येक वर्षी बदलत असतात.

बरोबर.

४) उत्तर कॅनडामध्ये सप्टेंबर ते मार्च हा उन्हाळ्याचा कालावधी असतो.

चूक. उत्तर कॅनडामध्ये सप्टेंबर ते मार्च हा हिवाळ्याचा कालावधी असतो.

५) दक्षिण आफ्रिकेत जेव्हा उन्हाळा असतो, तेव्हा ऑस्ट्रेलियात हिवाळा असतो.

चूक. दक्षिण आफ्रिकेत जेव्हा उन्हाळा असतो, तेव्हा ऑस्ट्रेलियात देखील उन्हाळा असतो.

६) वसंत संपात व शरद संपात स्थितीत दिनमान लहान असते.

चूक. वसंत संपात व शरद संपात स्थितीत दिनमान व रात्रमान समान असते (१२-१२ तास).

प्रश्न ४: खालील आकृतीतील चुका सांगा

१) उत्तर गोलार्धात उन्हाळ्यातील अयनस्थिती २२ डिसेंबर रोजी दर्शवली आहे (प्रत्यक्षात २१ जून).
२) उत्तर गोलार्धात हिवाळ्यातील अयनस्थिती २१ जून रोजी दर्शवली आहे (प्रत्यक्षात २२ डिसेंबर).
३) दक्षिण गोलार्धात उन्हाळ्यातील अयनस्थिती चुकीची, प्रत्यक्षात हिवाळ्यातील अयनस्थिती.
४) दक्षिण गोलार्धात हिवाळ्यातील अयनस्थिती चुकीची, प्रत्यक्षात उन्हाळ्यातील अयनस्थिती.

प्रश्न ५: दक्षिण गोलार्धातील ॠतुचक्र दर्शवणारी आकृती काढा

[विद्यार्थ्यांनी स्वतः आकृती काढावी: दक्षिण गोलार्धातील ॠतुचक्र दर्शवणारी आकृती]

FAQ आणि शेअरिंग

मुलांनो, हा स्वाध्याय तुमच्या मित्रांसोबत शेअर करा. त्यांनाही अभ्यास करताना मदत होईल.

हा स्वाध्याय तुमच्या मित्रांसोबत WhatsApp, Facebook, किंवा ईमेलद्वारे शेअर करा. स्वाध्यायाची माहिती आवडल्यास खाली कमेंट करून सांगा!

स्वाध्यायाची माहिती आवडल्यास आम्हाला कमेंट करून सांगा.

आपल्या अभिप्रायाने आम्हाला प्रोत्साहन मिळेल. खालील कमेंट विभागात आपले विचार लिहा!