इयत्ता सातवी सामान्य विज्ञान धडा १६: नैसर्गिक साधनसंपत्ती स्वाध्याय प्रश्नोत्तरे
इयत्ता सातवीच्या सामान्य विज्ञानातील "नैसर्गिक साधनसंपत्ती" हा धडा खनिजसंपत्ती, वनसंपत्ती, सागरसंपत्ती, जीवाश्म इंधन आणि पर्यावरण संवर्धन यांचे शैक्षणिक वर्णन करतो. या स्वाध्यायात प्रश्नोत्तरे, साधनसंपत्तीचे महत्त्व, आणि संवर्धनाच्या पद्धती यांचा समावेश आहे, जे विद्यार्थ्यांना पर्यावरणाची जाणीव करून देते.
प्रश्न १: खाली दिलेल्या तीन प्रकारांच्या आधारे नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे वर्णन लिहा
अ. खनिजसंपत्ती
पृथ्वीच्या भूगर्भातून खाणकामाद्वारे खनिजे काढली जातात. सोने, चांदी, तांबे, प्लॅटिनम, हिरा, माणिक, पाचू, दगडी कोळसा, खनिज तेल, नैसर्गिक वायू आणि सैंधव मीठ यांचा समावेश होतो. खनिजे विद्युतनिर्मिती, दळणवळण आणि विविध गरजा भागवण्यासाठी उपयुक्त आहेत.
आ. वनसंपत्ती
जंगलांमुळे हवामान नियमन, जमिनीची धूप रोखणे, वन्यजीव संरक्षण आणि पुर नियंत्रण होते. वनसंपत्तीतून औषधे, सौंदर्य प्रसाधने, फर्निचर, कागद, साबण आणि फळे मिळतात. मात्र, जंगलतोडमुळे वनसंपत्ती कमी होत आहे.
इ. सागरसंपत्ती
सागरातून कथील, क्रोमिअम, फॉस्फेट, तांबे, जस्त, खनिज तेल, नैसर्गिक वायू, रत्ने, शंख, मोती आणि प्रथिनेयुक्त अन्न मिळते. सागरसंपत्ती उद्योग, अन्न आणि ऊर्जेसाठी महत्त्वाची आहे.
प्रश्न २: खालील प्रश्नांची उत्तरे तुमच्या शब्दांत लिहा
अ. जीवाश्म इंधन म्हणजे काय? त्यांचे प्रकार कोणते?
जीवाश्म इंधन म्हणजे लाखो वर्षांपूर्वी गाडल्या गेलेल्या वनस्पतींच्या अवशेषांपासून तयार झालेले इंधन. प्रकार: दगडी कोळसा, खनिज तेल, नैसर्गिक वायू.
आ. खनिज तेलापासून कोणकोणते घटकपदार्थ मिळतात, त्यांची यादी करा.
पेट्रोल, डिझेल, केरोसीन, नॅप्था, वंगण, डांबर.
इ. जंगलातून आपणांस काय काय मिळते?
लाकूड, धागे, कागद, रबर, डिंक, सुगंधी तेल, साबण, सौंदर्य प्रसाधने, फळे, मध, लाख, रंग.
ई. सागरसंपत्तीमध्ये कशाकशाचा समावेश होतो? त्याचा आपल्याला काय उपयोग आहे?
जैविक (कोळंबी, मासे, शिंपले) आणि अजैविक (खनिज तेल, वायू, रत्ने) सागरसंपत्ती. उपयोग: अन्न, खत, औषधे, अलंकार, ऊर्जा.
उ. वाहनांसाठी वापरल्या जाणाऱ्या इंधनाचा अपव्यय का टाळावा?
जीवाश्म इंधन मर्यादित आहे, त्यांच्या ज्वलनाने हवाप्रदूषण होते आणि साठे संपत आहेत, म्हणून अपव्यय टाळावा.
ऊ. वनस्पती व प्राणी यांचे जंगलातील वैविध्य का कमी होत चालले आहे?
लोकसंख्या वाढ, शहरीकरण, औद्योगिकीकरण, जंगलतोड आणि शिकारीमुळे जैववैविध्य कमी होत आहे.
ए. पाच खनिजांची नावे व त्यांपासून मिळणारे उपयुक्त पदार्थ लिहा.
| खनिज | उपयुक्त पदार्थ |
|---|---|
| लोहखनिज | शेती अवजारे, रेल्वे रूळ |
| मँगनीज | औषधे, विद्युत उपकरणे |
| बॉक्साईट | विमाने, विद्युत तारा |
| तांबे | विद्युत तारा, भांडी |
| अभ्रक | औषधे, विद्युतयंत्रे |
ऐ. धातुकांपासून धातू मिळवण्याच्या प्रक्रियेमधील दोन महत्त्वाचे टप्पे लिहा.
१. निष्कर्षण: भूगर्भातून धातू काढणे.
२. शुद्धीकरण: अशुद्ध धातूपासून शुद्ध धातू मिळवणे.
२. शुद्धीकरण: अशुद्ध धातूपासून शुद्ध धातू मिळवणे.
प्रश्न ३: नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे जतन व संवर्धन करण्याचे उपाय कोणते?
१. जपून वापर.
२. वापरावर नियंत्रण.
३. वृक्षारोपण आणि वनीकरण.
४. पर्यायी ऊर्जा स्रोतांचा वापर.
५. प्रदूषण नियंत्रण.
२. वापरावर नियंत्रण.
३. वृक्षारोपण आणि वनीकरण.
४. पर्यायी ऊर्जा स्रोतांचा वापर.
५. प्रदूषण नियंत्रण.
प्रश्न ४: खालील ओघतक्ता पूर्ण करा
| इंधने | ||
|---|---|---|
| जीवाश्म इंधने | ||
| स्थायूरूप | द्रवरूप | वायुरूप |
| दगडी कोळसा (पीट, लिग्नाईट) | खनिज तेल (पेट्रोल, डिझेल, केरोसीन, वंगण, डांबर) | नैसर्गिक वायू (मिथेन, इथेन, प्रोपेन, ब्युटेन) |
प्रश्न ५: देशाची आर्थिक स्थिती नैसर्गिक साधनसंपत्तीवर कशी अवलंबून आहे?
नैसर्गिक साधनसंपत्ती (खनिजे, जीवाश्म इंधन, नैसर्गिक वायू) निर्यातीमुळे परकीय चलन मिळते, ज्यामुळे राष्ट्रीय उत्पन्न वाढते आणि देशाची आर्थिक स्थिती सुधारते.
प्रश्न ६: तुमच्या शाळेच्या परिसरात, घराशेजारी कोणकोणत्या औषधी वनस्पती लावाल? का?
कडूनिंब, शतावरी, अश्वगंधा, आवळा, हिरडा, दुर्वा, तुळस. कारण: या वनस्पतींमध्ये औषधी गुणधर्म असून त्यांचे जतन करणे सोपे आहे.
FAQ आणि शेअरिंग
हा स्वाध्याय तुमच्या मित्रांसोबत शेअर करा.
हा स्वाध्याय WhatsApp, Facebook किंवा ईमेलद्वारे शेअर करा. स्वाध्याय आवडल्यास खाली कमेंट करा!
स्वाध्यायाची माहिती आवडल्यास आम्हाला कमेंट करून सांगा.
आपल्या अभिप्रायाने आम्हाला प्रोत्साहन मिळेल. खालील कमेंट विभागात आपले विचार लिहा!
इयत्ता सातवी सामान्य विज्ञान धडा १६: नैसर्गिक साधनसंपत्ती स्वाध्याय प्रश्नोत्तरे
इयत्ता सातवी सामान्य विज्ञान धडा १६ चा स्वाध्याय: नैसर्गिक साधनसंपत्ती यामध्ये खनिजसंपत्ती, वनसंपत्ती, सागरसंपत्ती, जीवाश्म इंधन आणि पर्यावरण संवर्धन यांचे शैक्षणिक वर्णन आहे. विद्यार्थ्यांसाठी उपयुक्त मराठी अभ्यास साहित्य आणि पर्यावरण जाणीव करून देण्याची संधी येथे उपलब्ध आहे.
कीवर्ड्स: इयत्ता सातवी सामान्य विज्ञान, नैसर्गिक साधनसंपत्ती, स्वाध्याय प्रश्नोत्तरे, 7वी स्वाध्याय, मराठी अभ्यास, खनिजसंपत्ती, वनसंपत्ती, सागरसंपत्ती, जीवाश्म इंधन, पर्यावरण संवर्धन
संबंधित स्वाध्याय: इयत्ता सातवीच्या इतर सामान्य विज्ञान पाठांचे स्वाध्याय शोधण्यासाठी:
Tags
सातवी विज्ञान