इयत्ता सातवी सामान्य विज्ञान धडा १०: आपत्ती व्यवस्थापन स्वाध्याय प्रश्नोत्तरे
इयत्ता सातवीच्या सामान्य विज्ञानातील "आपत्ती व्यवस्थापन" हा धडा दुष्काळ, वीज पडणे, वादळे, त्सुनामी, आणि ढगफुटी यांचे व्यवस्थापन यांचे शैक्षणिक वर्णन करतो. या स्वाध्यायात प्रश्नोत्तरे, आपत्ती प्रतिबंध, आणि उपाययोजना यांचा समावेश आहे, जे विद्यार्थ्यांना आपत्ती व्यवस्थापन समजण्यास मदत करते.
प्रश्न १: आमच्यातील वेगळे कोण?
अ. दुष्काळ, भूकंप, ढगफुटी, रेल्वे अपघात
रेल्वे अपघात
आ. अवर्षण, अतिवृष्टी, वादळे, त्सुनामी
अवर्षण
इ. शिलारस, उष्ण चिखल, राख, टोळधाड
टोळधाड
ई. पिके वाहून जाणे, पिकांवर कीड, ज्वालामुखी, पीक करपणे
ज्वालामुखी
प्रश्न २: आपत्तीवरील उपाय
अ. दुष्काळ
१. पाण्याचा नियोजनपूर्वक वापर आणि पुनर्वापर.
२. जलसंधारणाचे नियोजन.
३. वृक्षलागवड आणि वृक्षतोड थांबवणे.
४. हवामान बदलांचा अंदाज घेऊन नियोजन.
२. जलसंधारणाचे नियोजन.
३. वृक्षलागवड आणि वृक्षतोड थांबवणे.
४. हवामान बदलांचा अंदाज घेऊन नियोजन.
आ. वीज पडणे
१. मैदानात, झाडाखाली, उंच ठिकाणी थांबू नये.
२. विजेच्या खांब, टेलिफोन खांब, टॉवरजवळ उभे राहू नये.
३. तारेच्या कंपाउंडला टेकू नये.
४. विद्युत उपकरणे, मोबाइल, दूरध्वनी वापरू नये.
५. पाण्यातून त्वरित बाहेर पडावे.
६. घरावर तडितरक्षक बसवावे.
२. विजेच्या खांब, टेलिफोन खांब, टॉवरजवळ उभे राहू नये.
३. तारेच्या कंपाउंडला टेकू नये.
४. विद्युत उपकरणे, मोबाइल, दूरध्वनी वापरू नये.
५. पाण्यातून त्वरित बाहेर पडावे.
६. घरावर तडितरक्षक बसवावे.
इ. वादळे
१. झाडे नियमित छाटावीत.
२. स्थानाची माहिती नातलगांना कळवावी.
३. सुरक्षित ठिकाणी आश्रय घ्यावा.
४. गॅस आणि वीजपुरवठा बंद करावा.
५. इतरांना तात्पुरता आश्रय द्यावा.
२. स्थानाची माहिती नातलगांना कळवावी.
३. सुरक्षित ठिकाणी आश्रय घ्यावा.
४. गॅस आणि वीजपुरवठा बंद करावा.
५. इतरांना तात्पुरता आश्रय द्यावा.
ई. ढगफुटी
१. सुरक्षित जागी आश्रय घ्यावा.
२. डोंगरपायथा, नदीकिनारा, समुद्रकिनारा टाळावा.
३. सुरक्षित घरात राहावे.
२. डोंगरपायथा, नदीकिनारा, समुद्रकिनारा टाळावा.
३. सुरक्षित घरात राहावे.
प्रश्न ३: सत्य की असत्य
अ. वादळ येणार आहे ही माहिती गुप्त ठेवायची असते.
असत्य: माहिती गुप्त ठेवल्याने लोकांना तयारीसाठी वेळ मिळत नाही, ज्यामुळे नुकसान वाढू शकते.
आ. आकाशात वीज कडाडत असताना पोहू नये.
सत्य: पाणी विद्युतवाहक आहे, त्यामुळे विजेचा धक्का बसण्याचा धोका असतो.
इ. ज्वालामुखीचा उद्रेक टाळता येणे शक्य आहे.
असत्य: ज्वालामुखीचा उद्रेक नैसर्गिक आहे, तो टाळता येत नाही, फक्त सावधगिरी बाळगता येते.
ई. अतिवृष्टीमुळे दुष्काळ पडतो.
असत्य: अतिवृष्टीमुळे पूर येतो, दुष्काळ अवर्षणामुळे होतो.
प्रश्न ४: खालील प्रश्नांची उत्तरे
अ. त्सुनामी म्हणजे काय? ती कशी निर्माण होते?
१. महासागराच्या तळाशी भूकंप किंवा ज्वालामुखीमुळे निर्माण होणाऱ्या लाटांना त्सुनामी म्हणतात.
२. भूकंपाची ऊर्जा पाण्याला वर ढकलते, ज्यामुळे लाटा तयार होतात.
३. या लाटा वेगाने (800-900 किमी/तास) पसरतात, किनाऱ्यावर उंची 100 फुटांपर्यंत वाढते.
२. भूकंपाची ऊर्जा पाण्याला वर ढकलते, ज्यामुळे लाटा तयार होतात.
३. या लाटा वेगाने (800-900 किमी/तास) पसरतात, किनाऱ्यावर उंची 100 फुटांपर्यंत वाढते.
आ. ढगफुटी म्हणजे काय?
१. ढगांतील वाफ उष्ण तापमानामुळे पुन्हा ढगांत साठते.
२. शीघ्र संघननामुळे लहान भूभागावर 100 मिलिमीटर/तास किंवा जास्त पाऊस पडतो, याला ढगफुटी म्हणतात.
२. शीघ्र संघननामुळे लहान भूभागावर 100 मिलिमीटर/तास किंवा जास्त पाऊस पडतो, याला ढगफुटी म्हणतात.
इ. ज्वालामुखीचे परिणाम स्पष्ट करा.
१. शिलारस, उष्ण चिखल, राखमुळे डोंगर-टेकड्या तयार होतात.
२. राख आणि वायूंमुळे वातावरण प्रदूषित होते.
३. पाऊस पडतो, तापमान वाढते.
४. जंगल, वस्त्या चिखलाखाली गाडल्या जातात.
२. राख आणि वायूंमुळे वातावरण प्रदूषित होते.
३. पाऊस पडतो, तापमान वाढते.
४. जंगल, वस्त्या चिखलाखाली गाडल्या जातात.
ई. विजेपासून जीवितहानी टाळण्यासाठी कोणते उपाय आहेत?
१. मैदानात, झाडाखाली, उंच ठिकाणी थांबू नये.
२. विजेच्या खांब, टेलिफोन खांब, टॉवरजवळ उभे राहू नये.
३. तारेच्या कंपाउंडला टेकू नये.
४. विद्युत उपकरणे, मोबाइल, दूरध्वनी वापरू नये.
५. पाण्यातून त्वरित बाहेर पडावे.
६. घरावर तडितरक्षक बसवावे.
२. विजेच्या खांब, टेलिफोन खांब, टॉवरजवळ उभे राहू नये.
३. तारेच्या कंपाउंडला टेकू नये.
४. विद्युत उपकरणे, मोबाइल, दूरध्वनी वापरू नये.
५. पाण्यातून त्वरित बाहेर पडावे.
६. घरावर तडितरक्षक बसवावे.
प्रश्न ५: महाराष्ट्रातील आपत्ती व्यवस्थापन
महाराष्ट्रामध्ये आपत्ती व्यवस्थापनांतर्गत महापूर, दरडी कोसळणे अशा आपत्तींवर कोणकोणत्या उपाययोजना केलेल्या आहेत?
१. बचाव पथके तैनात करणे.
२. आपत्ती व्यवस्थापन विभागाची स्थापना.
३. पूर्वसूचना देणे.
४. राष्ट्रीय पूर आयोगाद्वारे पूरनियंत्रण.
५. गावांचे सुरक्षित ठिकाणी स्थलांतर.
२. आपत्ती व्यवस्थापन विभागाची स्थापना.
३. पूर्वसूचना देणे.
४. राष्ट्रीय पूर आयोगाद्वारे पूरनियंत्रण.
५. गावांचे सुरक्षित ठिकाणी स्थलांतर.
प्रश्न ६: घरातील बाबी
आपत्ती व्यवस्थापनासंदर्भात तुम्ही तुमच्या घरामधील कोणकोणत्या बाबी तपासून पाहाल? का?
१. तडितरक्षक बसवणे: वीज पडण्यापासून संरक्षण.
२. कोरडे अन्नपदार्थ साठवणे: आपत्तीत अन्न उपलब्धता.
३. प्रथमोपचार पेटी: तात्काळ उपचार.
४. विजेरी/कंदील: वीज खंडित झाल्यास प्रकाश.
५. छप्पर, दारे, खिडक्यांची तपासणी: पावसात नुकसान टाळणे.
६. धोकादायक फांद्या कापणे: वादळात नुकसान टाळणे.
२. कोरडे अन्नपदार्थ साठवणे: आपत्तीत अन्न उपलब्धता.
३. प्रथमोपचार पेटी: तात्काळ उपचार.
४. विजेरी/कंदील: वीज खंडित झाल्यास प्रकाश.
५. छप्पर, दारे, खिडक्यांची तपासणी: पावसात नुकसान टाळणे.
६. धोकादायक फांद्या कापणे: वादळात नुकसान टाळणे.
FAQ आणि शेअरिंग
हा स्वाध्याय तुमच्या मित्रांसोबत शेअर करा.
हा स्वाध्याय तुमच्या मित्रांसोबत WhatsApp, Facebook, किंवा ईमेलद्वारे शेअर करा. स्वाध्यायाची माहिती आवडल्यास खाली कमेंट करून सांगा!
स्वाध्यायाची माहिती आवडल्यास आम्हाला कमेंट करून सांगा.
आपल्या अभिप्रायाने आम्हाला प्रोत्साहन मिळेल. खालील कमेंट विभागात आपले विचार लिहा!
इयत्ता सातवी सामान्य विज्ञान धडा १०: आपत्ती व्यवस्थापन स्वाध्याय प्रश्नोत्तरे
इयत्ता सातवी सामान्य विज्ञान धडा १० चा स्वाध्याय: आपत्ती व्यवस्थापन यामध्ये दुष्काळ, वीज पडणे, वादळे, त्सुनामी, आणि ढगफुटी यांचे व्यवस्थापन यांचे शैक्षणिक वर्णन आहे. विद्यार्थ्यांसाठी उपयुक्त मराठी अभ्यास साहित्य आणि आपत्ती व्यवस्थापनाची जाणीव करून देण्याची संधी येथे उपलब्ध आहे.
कीवर्ड्स: इयत्ता सातवी सामान्य विज्ञान, आपत्ती व्यवस्थापन, स्वाध्याय प्रश्नोत्तरे, 7वी स्वाध्याय, मराठी अभ्यास, दुष्काळ, वीज पडणे, वादळे, त्सुनामी, ढगफुटी, पूर
संबंधित स्वाध्याय: इयत्ता सातवीच्या इतर सामान्य विज्ञान पाठांचे स्वाध्याय शोधण्यासाठी:
Tags
सातवी विज्ञान