इयत्ता सहावी सामान्य विज्ञान चा पदार्थ सभोवतालचे - अवस्था आणि गुणधर्म स्वाध्याय कोणत्या विषयाचा आहे?

हा स्वाध्याय इयत्ता सहावीच्या सामान्य विज्ञान विषयाचा आहे, ज्यामध्ये पदार्थांच्या अवस्था आणि गुणधर्मांचा समावेश आहे.

पाण्याचे गुणधर्म कोणते?

पाण्याचे गुणधर्म आहेत प्रवाहिता, पारदर्शकता, आणि द्रवरूप.

इयत्ता सहावी सामान्य विज्ञान ५: पदार्थ सभोवतालचे - अवस्था आणि गुणधर्म स्वाध्याय प्रश्नोत्तरे

इयत्ता सहावी सामान्य विज्ञान ५: पदार्थ सभोवतालचे - अवस्था आणि गुणधर्म स्वाध्याय प्रश्नोत्तरे

इयत्ता सहावीच्या सामान्य विज्ञान विषयातील "पदार्थ सभोवतालचे - अवस्था आणि गुणधर्म" हा पाठ पदार्थांच्या स्थायू, द्रव, आणि वायू अवस्था, त्यांचे गुणधर्म, आणि संप्लवन यांचे शैक्षणिक वर्णन करतो. या स्वाध्यायात प्रश्नोत्तरे, पदार्थांचे वर्गीकरण, आणि दैनंदिन जीवनातील उदाहरणांचा समावेश आहे, जे विद्यार्थ्यांना पदार्थांचे स्वरूप समजण्यास मदत करते.

पदार्थ सभोवतालचे - अवस्था आणि गुणधर्म - प्रश्न १: अवस्था ओळखा

प्रश्न १: खालील परिच्छेदातील पदार्थांच्या पुढे त्यांची अवस्था (स्थायू, द्रव, वायू) लिहा

सूर्यप्रकाश असलेल्या दिवशी पार्कमध्ये रिया आणि गार्गी चेंडू बरोबर खेळत आहेत. गार्गीला तहान लागली म्हणून रियाने तिच्यासाठी नारळपाणी आणले. तेवढ्यात वारा वाहू लागला आणि पाऊस देखील पडू लागला. त्या पटकन घरात आल्या. आपले कपडे बदलले आणि आईने त्यांना एक-एक कप गरम दूध प्यायला दिले.

चेंडू: स्थायू
नारळपाणी: द्रव
वारा: वायू
पाऊस: द्रव
घर: स्थायू
कपडे: स्थायू
कप: स्थायू
गरम दूध: द्रव

पदार्थ सभोवतालचे - अवस्था आणि गुणधर्म - प्रश्न २: चर्चा करा

प्रश्न २: खालील प्रश्नांवर चर्चा करा

अ) रिया तिच्याजवळ असलेल्या पाण्याच्या बाटलीतून थोडे पाणी दुसऱ्या बाटलीमध्ये ओतते. त्यामुळे पाण्याच्या आकारात काही बदल होईल का?

द्रव पदार्थांना ठराविक आकारमान असते. भांड्यातील ठराविक जागा द्रव पदार्थ व्यापतात. पाणी हा एक द्रव पदार्थच आहे. द्रव पदार्थ ज्या आकाराच्या भांड्यात आपण ठेऊ त्या आकारात ते रूपांतरित होतात. त्यामुळे एका बाटलीतील पाणी दुसऱ्या बाटलीमध्ये ओतल्यावर पाणी हे दुसऱ्या बाटलीचा आकार ग्रहण करेल. त्यामुळे पाण्याच्या आकारात बदल होईल.

आ) हलीमा एक लहान वाळूचा खडा जमिनीवरून उचलून पाण्याने भरलेल्या डिशमध्ये टाकते, तर त्या खड्याचा आकार बदलेल का?

स्थायू पदार्थांना स्वतःचा आकार असतो. ते कसेही ठेवली तरी त्यांच्या आकारात बदल होत नाही. वाळूचा खडा हा देखील स्थायू पदार्थ आहे. त्यामुळे हलीमाने वाळूचा खडा पाण्यात टाकला तर त्याच्या आकारात बदल होणार नाही.

पदार्थ सभोवतालचे - अवस्था आणि गुणधर्म - प्रश्न ३: गुणधर्म

प्रश्न ३: पुढील पदार्थांचे गुणधर्म नमूद करा

पाणी, काच, खडू, लोखंडी गोळा, साखर, मीठ, पीठ, कोळसा, माती, पेन, शाई, साबण.

पाणी: प्रवाहिता, पारदर्शकता, द्रवरूप
काच: स्थायुरूप, पारदर्शकता, ठिसूळपणा
खडू: ठिसूळपणा, स्थायुरूप
लोखंडी गोळा: स्थायुरूप, उष्णतावाहकता, तन्यता, कठीणपणा
साखर: विद्राव्यता, स्थायुरूप
मीठ: विद्राव्यता, स्थायुरूप
पीठ: अविद्राव्य, स्थायुरूप
कोळसा: ठिसूळपणा, स्थायुरूप
माती: अविद्राव्य, स्थायुरूप
पेन: कठीणपणा, स्थायुरूप
शाई: प्रवाहिता, द्रवरूप
साबण: विद्राव्यता, स्थायुरूप

पदार्थ सभोवतालचे - अवस्था आणि गुणधर्म - प्रश्न ४: संप्लवन

प्रश्न ४: संप्लवन म्हणजे काय? दैनंदिन जीवनातील संप्लवनशील पदार्थांची नावे लिहा

संप्लवन म्हणजे काय ते सांगून दैनंदिन जीवनातील संप्लवनशील पदार्थांची नावे लिहा.

स्थायुरूप पदार्थांचे द्रव न होता थेट वायू अवस्थेत रूपांतर होणे या अवस्थांतराला संप्लवन म्हणतात. संप्लवनशील पदार्थ: आयोडीन, डांबर गोळ्या, कापूर.

पदार्थ सभोवतालचे - अवस्था आणि गुणधर्म - प्रश्न ५: कशापासून बनवतात

प्रश्न ५: खालील वस्तू कशापासून बनवतात ते सकारण लिहा

अ) ऊस तोडण्याचा कोयता.

ऊस तोडण्यासाठी वापरण्यात येणारा कोयता लोखंड या धातूपासून बनवलेला असतो. कारण: तन्यता, वर्धनियता, आणि कठीणपणा हे लोखंडाचे गुणधर्म आहेत, ज्यामुळे त्याचा उपयोग कोयता बनवण्यासाठी होतो.

आ) घरावर लागणारे पत्रे.

अ‍ॅल्युमिनियम या धातूपासून बनवलेले पत्रे घरासाठी लागतात. कारण: अ‍ॅल्युमिनियम हा कठीण, टिकाऊ, वजनाने हलका, आणि वर्धनिय असल्याने पसरट पत्रे बनवता येतात.

इ) स्क्रू ड्रायव्हर पक्कड.

स्क्रू ड्रायव्हरचे पुढचे टोक स्टील किंवा लोखंडापासून बनवलेले असते, तर दांडा प्लास्टिक किंवा लाकडापासून बनवलेला असतो. कारण: टोक कठीण धातूचे असल्याने स्क्रू लावता येतो, तर दांडा उष्णता अवाहक असल्याने सुरक्षित पकड मिळते.

ई) विजेच्या तारा.

विजेच्या तारा तांब्यापासून बनवल्या जातात. कारण: तांब्याला तन्यता, वर्धनियता, आणि विद्युतवाहकता हे गुणधर्म असल्याने बारीक तार बनवता येतात.

उ) दागिने, पातेले.

दागिने आणि पातेले सोने, चांदी, तांबे यांसारख्या धातूंपासून बनवले जातात. कारण: या धातूंच्या तन्यता गुणधर्मामुळे त्यांना सहज आकार देऊन विविध दागिने आणि भांडी बनवता येतात.

पदार्थ सभोवतालचे - अवस्था आणि गुणधर्म - प्रश्न ६: असे केले तर

प्रश्न ६: खालीलप्रमाणे केले तर काय होईल आणि का?

अ) खिळे प्लास्टिकचे बनवले.

प्लास्टिकचा खिळा लाकडात किंवा भिंतीत घुसणार नाही, कारण कठीणपणा हा गुणधर्म प्लास्टिकमध्ये नाही, आणि तो तुटून जाईल.

आ) घंटा लाकडाची बनवली.

लाकडाची घंटा वाजणार नाही, कारण लाकडाला नादमयता नसते, ज्यामुळे ध्वनी निर्माण होत नाही.

इ) पक्कडला रबर बसवले नाही.

पक्कड धातूची असल्याने, रबर नसल्यास गरम वस्तू उचलताना उष्णतावाहक धातूमुळे हाताला चटका बसेल.

ई) चाकू लाकडाचा तयार केला.

लाकडाचा चाकू कापू शकणार नाही, कारण लाकडात कठीणपणा आणि तन्यता नसल्याने धार बनवता येत नाही.

उ) कुऱ्हाड रबराची बनवली.

रबराची कुऱ्हाड लाकूड तोडू शकणार नाही, कारण रबरात कठीणपणा आणि तन्यता नसून, त्याच्या स्थितिस्थापकतेमुळे आकार बदलतो.

पदार्थ सभोवतालचे - अवस्था आणि गुणधर्म - प्रश्न ७: मी कोण?

प्रश्न ७: खालील संकेतांवरून पदार्थ ओळखा

अ) तुमचा ताप मोजतो, तापमापीत असतो.

पारा.

आ) माझ्याशिवाय गरम नाही, थंड नाही.

उष्णता.

इ) नाही मला आकार!

वायू, द्रव.

ई) पाण्यात विरघळतो, रॉकेलमध्ये विरघळत नाही.

मीठ.

पदार्थ सभोवतालचे - अवस्था आणि गुणधर्म - प्रश्न ८: असे का झाले?

प्रश्न ८: खालील घटनांचे कारण लिहा

अ) हिवाळ्यात खोबऱ्याचे तेल घट्ट झाले.

हिवाळ्यात तापमान कमी असते आणि खोबऱ्याच्या तेलाचा गोठणबिंदू कमी असल्यामुळे, उष्णता कमी होऊन द्रवाचे स्थायूत रूपांतर होते, ज्यामुळे तेल घट्ट होते.

आ) प्लेटमध्ये उघड्यावर ठेवलेले रॉकेल नाहीसे झाले.

रॉकेल उघड्यावर ठेवल्याने बाष्पीभवन होते, ज्यामुळे द्रवाचे वायूत रूपांतर होऊन रॉकेल नाहीसे झालेले दिसते.

इ) एका कोपऱ्यात लावलेल्या अगरबत्तीचा वास दुसऱ्या कोपऱ्यात आला.

अगरबत्तीचा धूर वायुरूप आहे आणि वायू सहज पसरतो, त्यामुळे वास हवेबरोबर दुसऱ्या कोपऱ्यात पोहोचला.

ई) सफरचंद पाण्याच्या तळाशी गेला, तर फुगा पाण्यावर तरंगला.

सफरचंदाची घनता पाण्यापेक्षा जास्त असल्याने तो तळाशी जातो, तर फुग्याची घनता कमी असल्याने तो तरंगतो.

पदार्थ सभोवतालचे - अवस्था आणि गुणधर्म - FAQ आणि शेअरिंग

FAQ आणि शेअरिंग

मुलांनो, हा स्वाध्याय तुमच्या मित्र-मैत्रिणींसोबत शेअर करा. त्यांनाही अभ्यास करताना मदत होईल.

हा स्वाध्याय तुमच्या मित्रांसोबत WhatsApp, Facebook, किंवा ईमेलद्वारे शेअर करा. स्वाध्यायाची माहिती आवडल्यास खाली कमेंट करून सांगा!

स्वाध्यायाची माहिती आवडल्यास आम्हाला कमेंट करून सांगा.

आपल्या अभिप्रायाने आम्हाला प्रोत्साहन मिळेल. खालील कमेंट विभागात आपले विचार लिहा!