इयत्ता सातवी मराठी पाठ: कवितेची ओळख स्वाध्याय प्रश्नोत्तरे
इयत्ता सातवीच्या मराठी विषयातील पाठ "कवितेची ओळख" ही सुधीरच्या काव्यप्रतिभेच्या विकासाची आणि कुटुंबाच्या काव्यसंवादातून निर्माण होणाऱ्या गंमतीची कथा आहे। या स्वाध्यायात प्रश्नोत्तरे, कविता रचना, आणि भाषिक व्यायाम यांचा समावेश आहे, जे विद्यार्थ्यांना मराठी साहित्याची गोडी लावण्यास आणि भाषिक कौशल्य वाढवण्यास मदत करते।
कवितेची ओळख - प्रश्न १: चौकट पूर्ण करा
प्रश्न १: खालील चौकटी पूर्ण करा
कविता करण्याची व समजून घेण्याची आकलनशक्ती वाढवणे म्हणजे काव्यप्रतिभा.
सगळे कवितेत संवाद करू लागले.
सुधीरला कवितांचा लळा लागावा म्हणून.
सुधीरला काव्यप्रतिभा म्हणजे काय हे कळले म्हणून.
कवितेची ओळख - प्रश्न २: गंमत मांडा
प्रश्न २: पाठातील ‘कवितेतून बोलण्याची गंमत’ तुमच्या शब्दांत मांडा
सुधीरला काव्यप्रतिभा कळावी, म्हणून कुटुंबातील सगळेच सदस्य यमक जुळवून कवितेतून बोलू लागतात तेव्हा गंमत येते. उदाहरणार्थ, आजी ‘सांज वात आणि कांद्याची पात’ असे यमक जुळवते; तर आजोबा त्यावर ‘म्हाताऱ्याचा याढतो वात’ अशी शब्दरचना जुळवतात, तेव्हा गंमत येते. बाबांच्या अनुभवात ऑफिस व बॉस असल्यामुळे ते ‘ऑफिसला जाण्याची घाई बॉस करू देणार नाही सही’ अशी शब्दकसरत करतात. तर आई ‘काय बाई कवितेव्ही कमाल हसतात तोंडावर धरून रुमाल’ असे यमक जुळवते. ताईला जेव्हा कवितेतून बोलायचे आहे हे कळते, तेव्हा तिच्या या पंक्तीतून भावाबद्दलचा विश्वास व ‘कवितेत मारेल तो बाजी, आई, आहे का घरात पिठाची सोजी’ प्रेम व्यक्त करते. अशा प्रकारे सर्वजन कवितेतून बोलण्याची धमाल उडवून देतात.
कवितेची ओळख - प्रश्न ३: कथा लिहा
प्रश्न ३: या पाठातील आशयाच्या आधारे तुमच्या शब्दांत एक छानशी कथा तयार करून लिहा
एक छोटंसं एकत्र कुटुंब होतं. त्या कुटुंबामध्ये आजी, आजोबा, बाबा, आई, सुधीर व ताई असे घटक असतात. शाळेत सुधीरला बाईंनी काव्यप्रतिभा या विषयवरचा प्रकल्प तयार करण्यासाठी सांगितलेला असतो. सुधीरला या विषयाबाबत काहीच कल्पना नसते. सर्वांनी कवितेत समजावून सांगितले तर त्याला काही कळेल असे आजोबा सांगतात. त्या रात्री सर्वजन गद्य वाक्यात यमक जुळवून पाद्यात बोलतात. बाबा रात्रपाळीच्या ड्युटीवर जातात. दुसऱ्या दिवशी ते सकाळी श्रेष्ठ कवींच्या कवितांची पुस्तके सुधीरला देतात. ती वाचून सुधीरच्या भावना उचंबळून येतात. कविता म्हणजे काय याचा खरा अर्थ त्याला कळतो. केवळ यमक जुळवणे म्हणजे कविता नव्हे. कवितेने भावना उचंबळून आल्या पाहिजेत आणि आपल्या मनात भावनांचे हिरवे हिरवे गार गालिचे पसरलेले पाहिजेत.
कवितेची ओळख - प्रश्न ४: काव्यसंवाद
प्रश्न ४: ‘आम्ही चित्र काढतो’ या विषयावर तुम्ही व तुमचे वर्गमित्र यांच्यातील संवाद कवितेच्या माध्यमातून सादर करा
राज: हा बघ मी आणला कुंचला आहे की नाही तो चांगला?
श्वेता: हे पहा मी रंग आणले लाल, पिवळे नि निळे-जांभळे
वेदांत: मी आणला भला मोठा कागद
श्वेता: त्यावर आपण रंग चढवू आता गडद
मधुर: पण आपण कशाचे काढायचे चित्र?
माधवने काढले तर होईल विचित्र!
कवितेची ओळख - प्रश्न ५: आवडलेला संवाद
प्रश्न ५: पाठातील कोणता काव्यसंवाद तुम्हांला सर्वाधिक आवडला, ते सकारण सांगा
आजोबा म्हणतात; ‘तू बनव भाजी छान चवळी, आण रे इकडे दातांची कवळी’ यावर आजी म्हणते- ‘तुमची इच्छा हाच ध्यास, भाजी बनवते चवळीची खास’ हा काव्यसंवाद मला सर्वाधिक आवडला. कारण, या संवादातून आजी–आजोबा यांचे गोड स्नेहबंध दिसून येतो. आजोबांचा मिश्कीलपणा ‘चवळी-कवळी’ या यमकांतून प्रकट होतो. आजीच्या अनुभवातली चवळीची भाजी व आजोबांची दातांची कवळी, यांचा मजेदार व विनोदी संगम येथे दृष्टीस पडतो. म्हणून हा काव्यसंवाद खास व गमतीशीर आहे.
कवितेची ओळख - प्रश्न ६: साहित्यिकांची नावे
प्रश्न ६: खालील आकृती पूर्ण करा
१) शांताबाई शेळके
२) नारायण सुर्वे
३) ग.दि.माडगुळकर
४) बालकवी
खेळूया शब्दांशी
खेळूया शब्दांशी
| वाक्प्रचार | अर्थ |
|---|---|
| खो देणे | नकार देणे |
| पाश सोडणे | बंधनातून मुक्त होणे |
| हेका धरणे | हट्ट करणे |
| भावनांचे मोहोळ चेतवणे | भावना जागृत करणे |
अ) फुशारकी मारणाऱ्याचा पराजय होतो. - गर्वाचे घर खाली
आ) एखाद्याकडून काम करून घेताना गोड बोलायचे आणि काम झाले, की त्याला सोडून द्यायचे. - कामापुरता मामा
इ) सर्वत्र परिस्थिती समान असणे. - पळसाला पाने तीनच
ई) थोडे थोडे जमवून मोठा संचय करणे. - थेंबेथेंबे तळे साचे
उ) एका संकटातून बचावणे व दुसऱ्या संकटात सापडणे. - आगीतून उठून फुपाट्यात पडणे
ऊ) कुठल्याही गोष्टीचा अतिरेक हा वाईट असतो. - अति तिथे माती
ए) न आवडणाऱ्या माणसाने कितीही चांगली गोष्ट केली, तरी ती पसंत पडत नाही. - नावडतीचे मीठ अळणी
रमा देवाकडे कर जोडून प्रार्थना कर.
आपण समजून घेऊया
प्रश्न ७: वाक्यांचे प्रकार
१) विधानार्थी वाक्ये:
· काल खूप पाऊस पडला.
· गुलाबाचे फुल सुंदर आहे.
२) प्रश्नार्थी वाक्ये:
· काल किती पाऊस पडला?
· कोणते फुल सुंदर आहे?
३) उद्गारार्थी वाक्ये:
· बापरे! किती पाऊस पडला काय!
· अहाहा! किती सुंदर आहे हे फुल!
४) आज्ञार्थी वाक्ये:
· छत्री घेऊन जा.
· ते फुल इकडे घेऊन ये.
FAQ आणि शेअरिंग
FAQ आणि शेअरिंग
हा स्वाध्याय तुमच्या मित्रांसोबत WhatsApp, Facebook, किंवा ईमेलद्वारे शेअर करा। स्वाध्यायाची माहिती आवडल्यास खाली कमेंट करून सांगा!
आपल्या अभिप्रायाने आम्हाला प्रोत्साहन मिळेल। खालील कमेंट विभागात आपले विचार लिहा!
इयत्ता सातवी मराठी पाठ: कवितेची ओळख स्वाध्याय प्रश्नोत्तरे
इयत्ता सातवी मराठी विषयाचा पाठ: कवितेची ओळख यामध्ये सुधीरच्या काव्यप्रतिभेचा विकास आणि कुटुंबाच्या काव्यसंवादाची गंमत यांचे वर्णन आहे। या स्वाध्यायात प्रश्नोत्तरे, कविता रचना, आणि भाषिक व्यायाम यांचा समावेश आहे। विद्यार्थ्यांसाठी उपयुक्त मराठी अभ्यास साहित्य आणि मराठी साहित्याची जाणीव करून देण्याची संधी येथे उपलब्ध आहे। Iyatta Satavi Marathi Swadhay PDF आणि गाइड डाउनलोड करा।
कीवर्ड्स: इयत्ता सातवी मराठी स्वाध्याय, कवितेची ओळख, पाठ चौदावा स्वाध्याय, 7वी मराठी स्वाध्याय, मराठी अभ्यास, कवितेची ओळख प्रश्न आणि उत्तरे, Iyatta Satavi Marathi Swadhay, Iyatta Satavi Marathi guide, स्वाध्याय PDF, काव्यप्रतिभा, कविता
संबंधित स्वाध्याय: इयत्ता सातवीच्या इतर मराठी अभ्यास पाठांचे स्वाध्याय शोधण्यासाठी: