इयत्ता सहावी मराठी - पाठ: गवतफुला रे ! गवतफुला ! स्वाध्याय प्रश्न उत्तरे

इयत्ता सहावी मराठी - पाठ: गवतफुला रे ! गवतफुला ! स्वाध्याय

प्रश्न १: प्रश्नांची उत्तरे लिहा

१.१) कवितेतील मुलाची गवतफुलाशी कुठे व कशी भेट झाली?

कवितेतील मुलगा माळरानावर आपल्या मित्रांसोबत पतंग उडवत असताना त्याचे लक्ष गवतात डोलणाऱ्या नाजूक गवतफुलाकडे गेले. त्याच्या सौंदर्याने आकर्षित होऊन मुलाची गवतफुलाशी अशी भेट झाली.

१.२) गवतफुलाला पाहून मुलगा कोणकोणत्या गोष्टी विसरला?

गवतफुलाच्या इवल्याश्या आणि मनमोहक रूपाने मुलगा आकाशात उडणारा पतंग विसरला. तसेच, माळरानावर त्याच्यासोबत खेळणारे मित्रही त्याच्या मनातून गेले.

१.३) कवयित्रीने गवतफुलाच्या पानांचे व पाकळ्यांचे वर्णन कसे केले आहे?

कवयित्रीने गवतफुलाचे वर्णन असे केले आहे:
१) त्याच्या दोन्ही बाजूंना हिरवी, नाजूक रेशीम-पाती आहेत.
२) निळ्या रंगाची एक पाकळी आहे, जिचा पराग झगमगता आहे.
३) फुलाच्या तळाला लाल रंगाची आणखी एक पाकळी उमललेली आहे.

१.४) गवतफुलाला लहान होऊन कोण कोण भेटायला आले आहे?

गवतफुलाला भेटण्यासाठी वारा लहान होऊन झोपाळा खेळायला आला आहे. रात्रही लहान होऊन त्याला अंगाई गीत गाते आहे. मुलालाही लहान होऊन गवतफुलाला भेटण्याची इच्छा आहे.

१.५) गवतफुलासोबत राहून मुलाला कोणकोणत्या गोष्टी करायच्या आहेत?

मुलाला गवतफुलासोबत राहून घर आणि शाळा विसरून त्याच्या जवळ सतत रहायचे आहे. त्याची गोजिरी भाषा शिकून त्याला गोष्टी सांगायच्या आहेत. गवतफुलाचे खेळ शिकून, जादू शिकवून, आभाळाशी हट्ट करून खाऊ खायचा आहे. तसेच, गवतफुलासारखे रंगीत कपडे घालून फुलपाखरांना फसवायचे आहे.

प्रश्न २: तुम्हांला फुलपाखरू भेटले, तर तुम्ही त्याच्याशी काय संवाद साधाल? तुमच्या शब्दांत लिहा

अरे सुंदर फुलपाखरा! तुझे रंगीत पंख खूपच आकर्षक आहेत. तू सगळा दिवस फुलांभोवती उडताना काय मजा करतोस? तुझे मित्र कोण कोण आहेत? तुला शाळेत जावे लागते का? तुझे घर कसे आहे? मला तुझ्यासारखे उडायला शिकवशील का? आपण मित्र होऊया!

प्रश्न ३: खाली दिलेल्या अर्थाच्या कवितेतील ओळी शोधा

३.१) तुझे रंग पाहून मी स्वतःला विसरून गेलो.

पाहुन तुजला हरखून गेलो, अशा तुझ्या रे रंगकळा!

३.२) मला तुझ्यापेक्षाही लहान व्हावेसे वाटते.

मलाही वाटे लहान होऊन, तुझ्याहूनही लहान रे

३.३) तुझी गोजिरी भाषा शिकून तुला गोष्टी सांगाव्या.

तुझी गोजिरी शिकून भाषा, गोष्टी तुजला सांगाव्या

३.४) तुझ्यासारखे रंगरूप घेऊन फुलपाखरांना फसवावे.

तुझे घालुनी रंगित कपडे, फूलपाखरां फसवावे!

प्रश्न ४: या कवितेत गवतफुलाचे वर्णन करताना कोणाला, कोणते रंग वापरले आहेत ते लिहा

१) रेशीम-पाती – हिरवी
२) पाकळी – निळी
३) पराग – पिवळे
४) तळीची पाकळी – लाल

प्रश्न ५: गवतफुले व इतर फुले यांचे निरीक्षण करा. त्यांमधील साम्य व भेद लिहा

साम्य:
१) गवतफुले आणि इतर फुले दोन्ही रंगीबेरंगी आणि मनमोहक असतात.
२) काही गवतफुले आणि इतर फुले सुगंधी असतात, तर काहींना सुगंध नसतो.
भेद:
१) गवतफुले लहान आणि नाजूक असतात, तर इतर फुले सहसा मोठी आणि मजबूत असतात.
२) गवतफुलांचे खोड लहान असते, तर इतर फुलांच्या खोडाची उंची जास्त असते.

प्रश्न ६: ‘सळसळ’ यासारखे आणखी शब्द लिहा

खळखळ, घळघळ, वळवळ, मळमळ

खेळूया शब्दांशी

१) समान अर्थाचे शब्द लिहा

१. गीत

गाणे

२. रात्र

निशा

३. आभाळ

गगन

४. वारा

वात

२) रंगरंगुल्या, सानसानुल्या, नीळनिळूली यांसारखे शब्द शोधा व लिहा

१) गोडगोजिरी
२) रंगीबेरंगी
३) लाजलाजरी

३) गवतफुलाचे वर्णन करणारे शब्द शोधून आकृतीत लिहा

रंगरंगुल्या - सानसानुल्या
गवतफूल - झुलता झुलता
हसणारे - सुंदर रंगकळा