इयत्ता सहावी मराठी - पाठ १४: आतां उजाडेल! स्वाध्याय | प्रश्नउत्तरे

इयत्ता सहावी मराठी - पाठ: आतां उजाडेल! स्वाध्याय

प्रश्न १: दोन-तीन ओळींत उत्तरे लिहा

अ) किरणांची कलाबूत कधी मोहरेल असे कवीला वाटते?

पहाट झाल्यावर रात्रीचा गडद अंधार नाहीसा होईल, तेव्हा उगवत्या सूर्यकिरणांची कलाबूत मोहरेल, असे कवीला वाटते.

आ) आनंदाने मृदू गळ्यात कोण गाणार आहेत?

आनंदाने मृदू गळ्यात पक्षी आपली मधुर गाणी गातील, असे कवी सांगतो.

इ) पानांवर दहिंवर केव्हा हसेल?

जेव्हा हिरव्या पानांमध्ये मुग्ध सौंदर्य बहरेल, तेव्हा गहिवरलेल्या प्रकाशात पानांवर दहिंवर हसेल.

ई) गारवा कशामुळे थरारेल?

सकाळी पारिजातकाच्या फुलांची सुगंधी उधळण झाल्यावर त्या फुलांच्या मंद सुवासामुळे गारवा थरारेल.

उ) प्रकाशाचे महादान कोणते?

उजाडल्याने दाही दिशा प्रकाशाने उजळतील आणि सर्वत्र आनंद पसरेल, हेच प्रकाशाचे महादान आहे.

ऊ) उजाडल्यामुळे कोणते भय संपणार आहे?

उजाडल्यामुळे रात्रीच्या अंधाराचे भय पूर्णपणे नाहीसे होणार आहे.

प्रश्न २: थोडक्यात उत्तरे लिहा

अ) उजाडल्यामुळे निसर्गात कोणकोणत्या घटना घडतील असे कवीला वाटते?

उजाडल्यावर अंधार ओसरेल, सूर्यकिरणांची कलाबूत मोहरेल, पक्षी मधुर गाणी गातात, पानांवर दहिंवर हसेल, पारिजातक फुलांची उधळण करेल, दाही दिशा प्रकाशाने उजळतात, आणि अंधाराची भीती नाहीशी होते, अशा निसर्गातील सुंदर घटना घडतील, असे कवीला वाटते.

आ) ‘पहाटेचा आशीर्वाद प्राणांतून उगवेल’ या ओळीचा अर्थ समजावून घेऊन कवी असे का म्हणतात ते सांगा.

रात्रीचा अंधार मनात भीती आणि उदासी आणतो, पण पहाटेचा प्रकाश सर्वत्र आनंद आणि उमेद पसरवतो. हा प्रकाश प्राणांना नवचैतन्य देतो, म्हणून कवी त्याला आशीर्वाद मानतात.

प्रश्न ३: खालील ओळी वाचा. त्याचा अर्थ तुमच्या शब्दांत लिहा

अ) खिन्न आंधळा अंधार आता ओसरेल पार.

खिन्न अंधार म्हणजे रात्रीची उदासी आणि गडद रात्रीची वेळ. पहाटेच्या सूर्यकिरणांनी हा अंधार पूर्णपणे नाहीसा होईल, आणि मनात नवीन उत्साह जागेल.

आ) आनंदात पारिजात उधळील बरसात.

पहाटेच्या आनंदात पारिजातकाची सुगंधी फुले झाडाखाली सडा बनवतात. हा फुलांचा वर्षाव जणू निसर्गाचा आनंद व्यक्त करतो.

इ) मृदु गळ्यात खगांच्या किलबिल पालवेल.

पहाटेच्या वेळी पक्षी आपल्या मधुर आवाजात किलबिल करतात. त्यांचे मृदू गाणे जणू निसर्गाला सजवते, असे कवीला वाटते.

ई) प्रकाशाचे महादान कणाकणांत स्फुरेल.

पहाटेचा सूर्यप्रकाश सर्व दिशांना पसरून प्रत्येक कणात चैतन्य भरतो. हे प्रकाशाचे मोठे दान सृष्टीला नवजीवन देते.

प्रश्न ४: ‘आतां उजाडेल!’ या कवितेतील एक कडवे दिले आहे. ‘आता पाऊस पडेल!’ व त्यानंतर काय घडेल याची कल्पना करा. कवितेच्या चार ओळी लिहा.

आता पाऊस पडेल!
सृष्टी चिंब भिजून न्हाईल
रानात मोरांचा पिसारा
रंगीत थिरकून फुलेल

प्रश्न ५: या कवितेत शब्दांना लावलेली विशेषणे लिहा

1. शुभ्र आनंदाच्या लाटा
2. निळे आकाश
3. मृदू गळ्यांत
4. गोड, कोवळा गारवा

प्रश्न ६: दान-महादान यासारखे तुम्हांला माहीत असलेले शब्द लिहा

दान-महादान यासारखे शब्द

दान-महादान यासारखे शब्द म्हणजे मूळ शब्दाला 'महा' उपसर्ग लावून त्याचा अर्थ अधिक व्यापक किंवा तीव्र करणारे शब्द. असे काही शब्द पुढीलप्रमाणे आहेत:
१. मानव-महामानव
२. प्रसाद-महाप्रसाद
३. युद्ध-महायुद्ध
४. काव्य-महाकाव्य
५. राजा-महाराजा

प्रश्न: खालील चौकटीत काही शब्दसमूह लपलेले आहेत ते शोधा व लिहा

उदा., कान टवकारणे

खालील चौकटीत लपलेले शब्दसमूह पुढीलप्रमाणे आहेत:
१. वाट पाहणे
२. कान टवकारणे
३. डोके ठेवणे
४. हात जोडणे
५. पोट भरणे
६. नाक सटकणे
७. तोंड वाकणे
८. राग येणे
९. हसू येणे
१०. पाय सटकणे
११. कान गोष्टी करणे.
१२. धुडकावून लावणे.
१३. पोटात कावळे ओरडणे.
१४. डोळ्यात सलणे.

आतां उजाडेल! स्वाध्याय - sahavi marathi

इयत्ता सहावी मराठी पाठ १४: आतां उजाडेल! ही कविता पहाटेच्या सौंदर्याचे आणि निसर्गाच्या जागृतीचे काव्यात्मक वर्णन करते. या स्वाध्यायात प्रश्नोत्तरे, कवितेच्या ओळींचा अर्थ, आणि विशेषणे यांचा समावेश आहे. विद्यार्थ्यांसाठी उपयुक्त मराठी अभ्यास साहित्य आणि पहाटेच्या प्रकाशाचा आशीर्वाद यांचे महत्त्व येथे समजावून सांगितले आहे. कविता निसर्गातील आनंद आणि नवचैतन्य यांचे सुंदर चित्र रंगवते.

कीवर्ड्स: आतां उजाडेल, स्वाध्याय, sahavi marathi, इयत्ता सहावी मराठी, कविता, पहाट, निसर्ग, प्रकाश, मराठी अभ्यास