इयत्ता सहावी भूगोल - पाठ: पृथ्वीगोल, नकाशा तुलना व क्षेत्रभेट स्वाध्याय
प्रश्न: उत्तरे लिहा.
१. द्विमित व त्रिमित साधनांची वैशिष्ट्ये कोणती?
- द्विमित साधने:
- नकाशे हे द्विमित साधने आहेत, ज्यांना फक्त लांबी आणि रुंदी असते, ज्यामुळे त्यांचे क्षेत्रफळ मोजले जाते.
- द्विमित साधने सपाट असतात आणि ती कागदावर किंवा डिजिटल स्वरूपात दर्शविली जातात, ज्यामुळे ती सहज हाताळता येतात.
- त्रिमित साधने:
- पृथ्वीगोल हे त्रिमित साधन आहे, ज्याला लांबी, रुंदी आणि उंची असते, ज्यामुळे त्याचे घनफळ मोजले जाते.
- त्रिमित साधने पृथ्वीच्या गोलाकार स्वरूपाचे अचूक प्रतिनिधित्व करतात, ज्यामुळे भौगोलिक संकल्पना समजणे सोपे होते.
स्पष्टीकरण: द्विमित साधने सपाट आणि हलकी असतात, तर त्रिमित साधने पृथ्वीच्या वास्तविक आकाराचे प्रतिनिधित्व करतात, ज्यामुळे प्रत्येकाची उपयोगिता वेगवेगळ्या संदर्भात आहे.
२. अगदी छोट्या पृथ्वीगोलावर कोणकोणत्या बाबी दाखवता येतील?
- प्रमुख अक्षवृत्ते आणि रेखावृत्ते, जसे की विषुववृत्त, कर्कवृत्त, मकरवृत्त आणि मूळ रेखावृत्त.
- महासागर, खंड, प्रमुख देश, बेटे आणि सागर यांचे सामान्य स्थान.
- प्रमुख भौगोलिक वैशिष्ट्ये, जसे की हिमालय, अँडीज पर्वतरांगा आणि अमेझॉन नदी.
स्पष्टीकरण: छोट्या पृथ्वीगोलावर जागेची मर्यादा असते, त्यामुळे फक्त प्रमुख आणि महत्त्वाच्या भौगोलिक बाबी दर्शविल्या जातात, ज्या शैक्षणिक उद्देशासाठी उपयोगी ठरतात.
३. पृथ्वीवर होणारे दिवस व रात्र संकल्पना कोणत्या साधनाने समजून घेणे सोपे जाईल?
- उत्तर: पृथ्वीगोल
- स्पष्टीकरण: पृथ्वीगोल पृथ्वीच्या गोलाकार स्वरूपाचे आणि परिभ्रमणाचे अचूक प्रतिनिधित्व करतो, ज्यामुळे सूर्यप्रकाश आणि अंधार यांचे वितरण (दिवस आणि रात्र) समजणे सोपे होते.
४. तुमचे गाव/शहर दाखवण्यासाठी कोणते साधन उपयोगी पडेल?
- उत्तर: नकाशा
- स्पष्टीकरण: नकाशा हे द्विमित साधन आहे, जे गाव किंवा शहराचे स्थान, रस्ते, आणि इतर वैशिष्ट्ये तपशीलवार दर्शवते, ज्यामुळे स्थानिक पातळीवरील माहिती समजणे सोपे होते.
५. एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी सहज नेता येईल असे साधन कोणते?
- उत्तर: नकाशा
- स्पष्टीकरण: नकाशा हलका, सपाट आणि折叠 करता येणारा आहे, त्यामुळे तो एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी सहज नेणे शक्य आहे, तर पृथ्वीगोल मोठा आणि अवजड असतो.
पृथ्वीगोल, नकाशा तुलना व क्षेत्रभेट स्वाध्याय - sahavi bhugol
इयत्ता सहावी भूगोल पाठ ३: पृथ्वीगोल, नकाशा तुलना व क्षेत्रभेट ही द्विमित आणि त्रिमित साधने, दिवस-रात्र संकल्पना आणि स्थानिक माहिती यांचा अभ्यास करते. या स्वाध्यायात भौगोलिक साधनांच्या उपयोगावर प्रश्नोत्तरे आहेत. विद्यार्थ्यांसाठी उपयुक्त भूगोल अभ्यास साहित्य येथे उपलब्ध आहे.
कीवर्ड्स: पृथ्वीगोल, नकाशा तुलना, क्षेत्रभेट, स्वाध्याय, sahavi bhugol, इयत्ता सहावी भूगोल, द्विमित साधने, त्रिमित साधने, भूगोल अभ्यास